Η ΤΕΧΝΗ ΤΗς ΑΓΑΠΗΣ...

Ένα τραγούδι από τους Frankie goes to Hollywood, με αφορμή το ανέμελο, εορταστικό κλίμα των ημερών, για όσους τουλάχιστον έχουν αυτή τη δυνατότητα.
«Η Δύναμη της αγάπης» μας θυμίζει (;) το αντίστοιχο και μάλλον ανεπίδοτο μήνυμα που κόμισε ο ξυλουργός από τη Ναζαρέτ 2000 χρόνια πριν. Σε αυτή την εκδοχή οι άπειροι συνδυασμοί των πιθανών γεγονότων δε ζητούν ερμηνεία αλλά αγαπητική συνεύρεση.
Καλά Χριστούγεννα...

ΑΤΙΤΛΟ...

Πάλλη-ς ξεκίνημα...νέοι αγώνες...

Επιτέλους, το υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας αποκτά το κύρος και τη φινέτσα που μας αξίζει!!

ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στο Μπαλί της Ινδονησίας η παγκόσμια Σύνοδος, με τη συμμετοχή 190 κρατών, για τη σύναψη νέας παγκόσμιας συνθήκης που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της κλιματολογικής μεταβολής που συντελείται στον πλανήτη μέσα από τον περιορισμό των εκπομπών καυσαερίου που ευθύνονται για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Για πολλά χρόνια οι επιστήμονες συζητούσαν για την πραγματικότητα, την αιτία και την έκταση της παγκόσμιας θέρμανσης. Σήμερα οι περισσότεροι από αυτούς συγκλίνουν στο γεγονός ότι, παρά τις αυξομειώσεις της θερμοκρασίας από χρόνο σε χρόνο, η μέση θερμοκρασία της ατμόσφαιρας αυξάνεται ασυνήθιστα γοργά κατά την πρόσφατη περίοδο και η ανθρώπινη δραστηριότητα συνιστά μια από τις κύριες αν όχι την κύρια αιτία. Οι αβεβαιότητες που απομένουν αφορούν κυρίως στο αναμενόμενο μέγεθος του φαινομένου. Αν δηλαδή οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξηθούν κατά 1,5 ή κατά 5 βαθμούς Κελσίου στη διάρκεια του επόμενου αιώνα. Αυτοί οι αριθμοί μπορεί να μη φαίνονται σημαντικοί σε απόλυτα μεγέθη. Καθίστανται όμως σημαντικοί από τη στιγμή που αναλογιστούμε ότι η μέση παγκόσμια θερμοκρασία κατά την τελευταία περίοδο των παγετώνων ήταν μόλις κατά 5 βαθμούς χαμηλότερη από την αντίστοιχη σημερινή.

Εκείνο που έχει σημασία κατά την παρούσα φάση, παράλληλα με τη δέσμευση των εθνικών κυβερνήσεων για τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων, είναι να αναγνωριστεί και να αναδειχτεί η επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα στο περιβάλλον και πιο συγκεκριμένα η καταλυτική επίδραση του μοντέλου καταναλωτικής «υστερίας» που χαρακτηρίζει την πλειονότητα των πολιτών του Πρώτου κόσμου. Αυτό το ελκυστικό και παντοδύναμο μοντέλο, το κύριο εξαγώγιμο πολιτισμικό προϊόν της Δύσης και ταυτόχρονα ο συνεκτικός κρίκος της παγκοσμιοποίησης συνιστά σήμερα έναν από τους κύριους αν όχι τον κυριότερο επιβαρυντικό μηχανισμό του περιβάλλοντος. Σύμφωνα με μελέτες κάθε πολίτης των Η.Π.Α. της Δυτικής Ευρώπης και της Ιαπωνίας καταναλώνει κατά μέσο όρο 32 φορές περισσότερους πόρους και αποβάλλει 32 φορές περισσότερα απορρίμματα από τους κατοίκους του Τρίτου Κόσμου. Υπάρχουν πολλοί «αισιόδοξοι» επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι ο πλανήτης μας μπορεί να αντέξει το διπλάσιο ανθρώπινο πληθυσμό. Δεν υπάρχει όμως κανένας που να υποστηρίζει ότι το γήινο οικοσύστημα μπορεί να αντέξει μια περιβαλλοντική επίδραση 12 φορές μεγαλύτερη από τη σημερινή μολονότι η υιοθέτηση του βιοτικού επιπέδου του Πρώτου κόσμου από το ένα τρίτο μόνο του Τρίτου κόσμου θα οδηγούσε σε μια τέτοια αύξηση. Παραδειγματικά, μόνο ο πληθυσμός της Κίνας αρκεί για το διπλασιασμό της ανθρώπινης επίδρασης στο περιβάλλον.

Καμμία από τις κυβερνήσεις των χωρών του Πρώτου κόσμου δεν αναγνωρίζει βέβαια το ανέφικτο της αέναης βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της και της ταυτόχρονης προσέγγισής του από την πλειονότητα των κατοίκων του Τρίτου κόσμου. Έτσι, καθώς είναι πολιτικά αδιανόητο, προς το παρόν τουλάχιστον, να προτείνουν οι ηγέτες του Πρώτου κόσμου στους πολίτες τους να περιορίσουν το βιοτικό τους επίπεδο όπως μετριέται σαν κατανάλωση πόρων και παραγωγή απορριμμάτων γεννιέται το εξής εύλογο ερώτημα. Τι θα συμβεί όταν οι άνθρωποι του Τρίτου κόσμου αντιληφθούν τελικά ότι το όραμα-στόχος της προσέγγισης του βιοτικού επιπέδου που απολαμβάνουν σήμερα οι χώρες του Πρώτου κόσμου τους είναι απρόσιτο ενώ ο Πρώτος κόσμος αρνείται να εγκαταλείψει το συγκεκριμένο επίπεδο για χάρη τους;

Η ζωή είναι γεμάτη από αγωνιώδεις προκλήσεις και επιτακτικές επιλογές. Είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε ένα βιώσιμο βιοτικό επίπεδο για όλους τους κατοίκους του πλανήτη;

ΥΓ. Τα αναφερόμενα στοιχεία παρατίθενται, σε ανεπτυγμένη φυσικά μορφή, στο βιβλίο του Αμερικανού καθηγητή Jared Diamond «Κατάρρευση». Εκεί εξετάζεται ιστορικά το φαινόμενο της αποτυχίας συγκεκριμένων πολιτισμών να συσχετίσουν το ανθρώπινο εγχείρημα με το περιβάλλον γεγονός που οδηγεί στην κατάρρευσή τους.

1η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ

Η 1η Δεκεμβρίου έχει καταχωρηθεί ως παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS.
Το ανεπανάληπτο τραγούδι των Barclay James Harvest «Poor man’s moody blues» είναι εδώ για να μας θυμίζει ότι ο έρωτας δεν είναι μόνο ανταλλαγή σωματικών εκκρίσεων.
Αφιερωμένο σε όλους τους «επι γής» εραστές.

ΚΑΙ ΟΙ ΚΡΙΝΟΝΤΕΣ ΚΡΙΝΟΝΤΑΙ...

Είδα την ταινία της Liliana Cavani «Ο Θυρωρός της Νύχτας» παραγωγής 1974 που πραγματεύεται τη σαδομαζοχιστική σχέση εξάρτησης που αναβιώνει στη Βιέννη του 1957 μεταξύ ενός πρώην αξιωματικού των Ναζί και νυν υπαλλήλου ξενοδοχείου και μιας εβραίας πρώην κρατούμενης σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Στους βασικούς ρόλους των πρωταγωνιστών ο Dirk Bogarde και η Charlotte Rambling.

Την ταινία αυτή ο κριτικός κινηματογράφου των «Νέων» Δ. Δανίκας τη χαρακτηρίζει ως τη μεγάλη απάτη της σημειολογίας!! Εστιάζει τα βέλη της κριτικής του σε τρία σημεία. Το πρώτο αναφέρεται στη διαφθορά της μεγαλοαστικής τάξης την οποία εκπροσωπεί η Εβραιοπούλα Το δεύτερο αναφέρεται στο υποτιθέμενο, κενό περιεχομένου, σκάνδαλο που δημιουργεί η περιγραφή της μαζοχιστικής σχέσης στους κύκλους των αστών ενώ ταυτόχρονα διεγείρει την ηδονοβλεπτική τους διάθεση. Και το τρίτο αναφέρεται στο σεναριακό εύρημα της μετατροπής των διεστραμμένων εραστών σε καταραμένους επαναστάτες, αριστερά ινδάλματα που επισύρουν την μήνη της αρχηγικής ομάδας των επιζώντων ναζί. Όλα τα παραπάνω εισπράττονται από τον Δ. Δανίκα, σαν ένα κούφιο σκάνδαλο που οδηγεί σε ευκαιριακή εισπρακτική επιτυχία χωρίς κανένα καλλιτεχνικό αντίκρυσμα.

Αντιλαμβάνομαι την ανάγκη υπεραπλούστευσης που κληροδότησε η αριστερή σκέψη σε ένα σύνολο ανθρώπων στην προσπάθειά της να χωρέσει την πολυσχιδή πραγματικότητα και ταυτόχρονα να γίνει κατανοητή στις μάζες. Αντιλαμβάνομαι επίσης την πικρή γεύση που αφήνουν οι ιδέες που μετεωρίζονται απραγματοποίητες στον ιστορικό χρόνο. Αυτό που δεν αντιλαμβάνομαι όμως είναι η προχειρότητα και το βόλεμα στο όνομα της ποσοτικής διεκπεραίωσης της καθημερινότητας.

Γιατί δυστυχώς αυτό το εκκολαπτήριο ολοκληρωτικής ιδεολογίας και πρακτικής μας κληροδότησε μια ολόκληρη γενιά που οραματίστηκε την επανάσταση. Και αυτό ακριβώς το μήνυμα, δηλαδή η εθελοδουλία, είναι που καθιστά τραγικά επίκαιρη την ταινία της Cavani 33 χρόνια μετά. Εθελοδουλία που διαπερνά το σώμα της σύγχρονης Δυτικής κοινωνίας απόρροια της πνευματικής οκνηρίας και του κομφορμισμού που δε γνωρίζει κοινωνικοοικονομικούς φραγμούς. Σε αυτή την κοινωνιολογική καταγραφή προστίθεται η ψυχαναλυτική αποτύπωση των αντιθετικών δυνάμεων δημιουργίας και καταστροφής που συνθέτουν τον ανθρώπινο ψυχισμό. Είναι κάποιο από αυτά τα διαπραγματευόμενα ζητήματα οριστικά διευθετημένο για να καταχωνιάσουμε τη συγκεκριμένη ταινία στο χρονοντούλαπο της ιστορίας;

Και όμως, παρόλη την κατάδυση στα σκοτάδια του ανθρώπινου ψυχισμού, η γεύση που αφήνει η ταινία, καθώς οδεύουμε προς το τέλος, δεν είναι πικρή. Ένα ίχνος φωτός μετατρέπει αυτό το θρίλλερ σε μια ουμανιστική προτροπή. Όχημα η έννοια της αυτοσυνείδησης αυτή η μοναδική πυξίδα ηθικού προσανατολισμού που διαθέτει το έλλογο ζώο που ονομάζεται άνθρωπος. Αν αυτό συνιστά μια υπόγεια υπεράσπιση ενός συστήματος που έχει οικοδομηθεί πάνω στην έννοια του Δικαίου είναι κάτι που καθένας από εμάς καλείται να κρίνει.

Καταλήγω με μια γενική παρατήρηση. Ένα έργο τέχνης, εφόσον δεχτούμε ότι ο κινηματογράφος συνιστά μια σύγχρονη μορφή τέχνης, είναι άστοχο να το κρίνουμε με αμιγώς ιδεολογικά κριτήρια. Είναι σαν να θεωρούμε τον Ελ Γκρέκο κακό ζωγράφο εξαιτίας της έντονης θρησκευτικότητας που διαπερνά το έργο του. Ή σαν να θεωρούμε το Βάγκνερ κακό συνθέτη όπερας εξαιτίας των εθνικιστικών προκαταλήψεων που διαπνέουν το «Δαχτυλίδι των Νιμπελούγκεν».

Μια ταινία την αποτιμούμε λοιπόν σαν καλλιτεχνικό σύνολο που συνδυάζει μορφικά και υφολογικά χαρακτηριστικά. Όλα αυτά μαζί δίνουν στο θεατή την αίσθηση ενός συνεκτικού και ταυτόχρονα πειστικού, δηλαδή συγκινησιακά ελκυστικού συνόλου ή όχι. Αυτά τα χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα, δηλαδή την πολλαπλότητα των αποδιδόμενων μηνυμάτων και την πρωτοτυπία, όσον αφορά τη θεματολογία αλλά και την υφολογική επεξεργασία της, συνιστούν ορισμένα βασικά κριτήρια κινηματογραφικής αποτίμησης.
Η ταινία της Cavani πληρεί τα περισσότερα από αυτά...

ΠΕΡΣΕΑΣ & ΜΕΔΟΥΣΑ

Από καιρό ήθελα να διηγηθώ την ιστορία ενός μυθικού ήρωα από τους ελάσσονες της αρχαιοελληνικής μυθολογίας. Ο λόγος θα φανεί στο «χειροκρότημα»...

Ο Περσέας λοιπόν, καρπός της Δανάης και του Δία μεγαλώνει, εξόριστος από το Άργος, στη Σέριφο μαζί με τη μητέρα του. Ο βασιλιάς της Σερίφου, Πολυδέκτης, θέλοντας να ξεφορτωθεί το βασικό εμπόδιο στο γάμο του με την όμορφη Δανάη, δίνει εντολή στον νεαρό ήρωα να φέρει σε πέρας μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή, να σκοτώσει τη Μέδουσα. Το μυθικό Τέρας που κατοικεί σε ένα βράχο στις ακτές του Ωκεανού έχει τόσο αποκρουστικό βλέμμα που όποιος την κοιτά κατάματα πετρώνει. Σε βοήθεια του ήρωα προστρέχουν τόσο η θεά Αθηνά η οποία του δωρίζει την αστραφτερή της ασπίδα και το κοφτερό δρεπάνι για τον αποκεφαλισμό του τέρατος, όσο και ο αγγελιοφόρος των θεών Ερμής ο οποίος του δωρίζει ένα ζευγάρι φτερωτά σανδάλια. Για να μην πλατιάσω περισσότερο ο Περσέας φτάνει, πετώντας πάνω από τη θάλασσα, στις ακτές του Ωκεανού όπου βρίσκεται η Μέδουσα και ακολουθώντας τη συμβουλή της Αθηνάς την αποκεφαλίζει κοιτώντας μέσα από την ασπίδα του. Από το αίμα που ρέει ξεπροβάλλει ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο, το οποίο καβαλικεύει ο ήρωας και ανέρχεται στους Ουρανούς ολοκληρώνοντας με επιτυχία την αποστολή του.

Τι θα μπορούσε να σημαίνει στη σημερινή εποχή αυτός ο λησμονημένος μύθος; Η σύγχρονη Μέδουσα είναι η πολυσχιδής και απαιτητική πραγματικότητα του καθενός από εμάς. Όποιος την κοιτά κατάματα «πετρώνει», δηλαδή παραμένει αμετακίνητος στο ρέοντα χρόνο αποστερημένος από Επιθυμία. Αυτό το πολυπλόκαμο τέρας φυσικά και δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε. Όμως μπορούμε να το υπερβούμε αναζητώντας τα μυστικά περάσματα τα οποία θα μας οδηγήσουν στο «φτερωτό» άλογο του συνεχούς αυτοπροσδιορισμού αντλώντας έμπνευση, εφηβική ορμή και περιέργεια.

Ας πετάξουμε λοιπόν μαζί με τον Πήγασο προς το προσωπικό μας «Νόστιμον ήμαρ».

Τι λέτε;

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ...ΕΝΑ ΟΝΟΜΑ...ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Με αφορμή την αναζωπύρωση της συζήτησης σχετικά με την ονομασία της γείτονος Χώρας που έχει καταχωρηθεί στο συλλογικό εθνικό υποσυνείδητο ως Σκόπια και φέρει την επίσημη ονομασία Π.Γ.Δ.Μ. θα επιχειρήσω μια σύντομη ιστορική αναδρομή.

Ο γεωγραφικός πυρήνας της χώρας των Μακεδόνων στους ιστορικούς χρόνους (με τη στενότερη έννοια του ονόματος, δηλαδή εκείνου του φύλου που το κυβερνούσαν εξαρχής οι Αργεάδες) βρισκόταν βορείως του Ολύμπου, στην Πιερία και στις γειτονικές περιοχές. Συγγενικά φύλα, όπως οι Ορέστες και οι Λυγκηστές ζούσαν στα βουνά και τις ορεινές κοιλάδες κυρίως δυτικότερα και βορειότερα (στη λεγόμενη Άνω Μακεδονία) διατηρώντας τις δικές τους παραδόσεις και έχοντας τις δικές τους δυναστείες. Δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι ήταν όλοι ενωμένοι απέναντι στα γειτονικά και εν μέρει συγγενικά φύλα της Ηπείρου, της Ιλλυρίας και της Θράκης. Αντίθετα το χάσμα ανάμεσα στην «Κάτω» και την «Άνω» Μακεδονία ήταν αρκετά βαθύ και αισθητό έως και την ελληνιστική εποχή. Μολονότι η διάλεκτος των Μακεδόνων θεωρείται παρακλάδι της ελληνικής, συγγενές προς τη Θεσσαλική, δεν αναγνωρίζονταν από τους Έλληνες της Προκλασσικής και της Κλασσικής εποχής ως όμοιοι.

Οι διαφορές εντοπίζονται, κατά κύριο λόγο, στην κοινωνικοοικονομική οργάνωση και τον τρόπο ζωής. Το βιοτικό επίπεδο των Μακεδόνων αν συγκριθεί με των Ελλήνων είχε σαφώς αρχαϊκά χαρακτηριστικά. Η οικονομία που ήταν ακόμα σχεδόν εξολοκλήρου αγροτική στηριζόταν κυρίως στην κτηνοτροφία και το κυνήγι. Αυτό όμως που διέφερε ριζικά ήταν η κοινωνική και πολιτική οργάνωση, αφού στη Μακεδονία έλειπε το στοιχείο εκείνο που ήταν βασικό για τους έλληνες, η Πόλις. Αντίθετα στη Μακεδονία υπήρχαν διάσπαρτα φύλα υπό την εξουσία ισχυρών ευγενών που πολεμούσαν ως έφιπποι. Το στρατιωτικό σώμα συμπλήρωναν ελεύθεροι άνδρες, οι οποίοι μάχονταν πεζή οπλισμένοι με περικεφαλαία και λόγχη. Επικεφαλής του συνόλου βρισκόταν ένας βασιλιάς που μάλλον είχε τα χαρακτηριστικά του φύλαρχου. Ξεχώριζε κυρίως χάρη στην καταγωγή του από τη δυναστεία των Αργεάδων, πρόγονος της οποίας θεωρούνταν ο μυθικός ήρωας Ηρακλής. Η γενεαλογική αυτή νομιμοποίηση έπρεπε να επικαιροποιείται διαρκώς στο πεδίο της μάχης, εκεί όπου η ανδρεία αναγνωριζόταν ως η υπέρτατη αρετή.

Κατά τη βασιλεία του Αλέξανδρου του Α΄ (πέθανε γύρω στο 454 π.Χ.) και αφού έχουν μεσολαβήσει οι ελληνικές νίκες στο Μαραθώνα, τη Σαλαμίνα και τις Πλαταιές η Μακεδονική πολιτική προσανατολίζεται προς τον ελληνικό κόσμο. Η στροφή αυτή γίνεται περισσότερο αποφασιστική κατά τη βασιλεία του Αρχέλαου (413-399 π.Χ.), ο οποίος όχι μόνο αρχίζει να επεμβαίνει στις υποθέσεις της γειτονικής Θεσσαλίας αλλά και ισχυροποιεί τη βασιλεία του ιδρύοντας νέα πρωτεύουσα, την Πέλλα, στην οποία συγκεντρώνεται πια το σύνολο των ευγενών, κατά τα πρότυπα του ελληνικού αστικού βίου. Μετά τη μεσολάβηση μιας περιόδου παρακμής ακολουθεί μια πρωτοφανής επεκτατική άνθηση επί Φιλίππου του Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο ιστορικός αυτός κύκλος ολοκληρώνεται με τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. και τη σύναψη συμμαχίας από την πλευρά του Φιλίππου με όλα τα ελληνικά κράτη πλην της Σπάρτης.

Από το σημείο αυτό η Μακεδονική ιστορία είναι άρρηκτα δεμένη με την αντίστοιχη ελληνική.

ΥΓ1. Τα αναφερόμενα στοιχεία παρατίθενται στο βιβλίο του Hans Joachim Gehrke «Ιστορία του Ελληνιστικού κόσμου».

ΥΓ2. Οι ιστορικές προκλήσεις δεν αντιμετωπίζονται με την ψυχαναγκαστική προσκόλληση στο παρελθόν, αλλά με τη νηφάλια επεξεργασία των σύγχρονων δεδομένων και συσχετισμών.

ΜΙΑ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΣΧΕΣΗ

Αυτό που τους ένωσε, με την πρώτη ματιά, ήταν η λαγνεία, η λαχτάρα της σάρκας. Μια λαχτάρα ανεξήγητη με λογικούς όρους, στα όρια της βουλιμίας. Ερωτικά τηλεφωνήματα διανθισμένα με πνιχτά βογγητά τις πιο «ακατάλληλες» ώρες. Υπάρχουν αλήθεια τέτοιες ώρες όταν μιλάμε για αγνό, για απροϋπόθετο Πάθος; Βασανιστικές αναμονές μέχρι την επόμενη συνάντηση. Ερωτικές συναντήσεις κάτω από το αδυσώπητο τικ τακ του ρολογιού.

Η καθημερινότητα είχε αρχίσει να αποκτά μια άγρια ομορφιά. Η αίσθηση της ρευστότητας ζυμωνόταν μαζί με τις μέρες, μαζί με τις βδομάδες προσδίδοντάς τους το χαρακτήρα του απρόσμενου, το χαρακτήρα του εύθραυστου.

«Μωρό μου σε θέλω αποκλειστικά δικό μου» του μουρμούρισε την τελευταία φορά. Εκείνος χαμογέλασε αινιγματικά. Το περίμενε αυτό. Είχε έρθει η ώρα της πληρωμής!!! Πάντα έτσι γινόταν.

Το Αγόρι του Καλοκαιριού δεν αγαπούσε τους Χειμώνες...

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ...ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ

«Στις 11 Νοεμβρίου κρίνεται το μέλλον της χώρας». Δήλωση του Ευάγγελου Βενιζέλου με αφορμή τις εσωκομματικές εκλογές στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. Έτος 2007.

«L’ etat c’ est moi (το κράτος είμαι εγώ)». Δήλωση του Λουδοβίκου 14ου, του επονομαζόμενου Θεού – Ήλιου, προς τους υπουργούς της κυβέρνησής του. Έτος 1661.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Τραγωδία ή κωμωδία διαλέγετε και παίρνετε...

ΥΓ. Τηρουμένων των αναλογιών για να μην τρελαθούμε κιόλας...

Ο ΜΕΤΑΕΘΝΙΚΟΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΣ

Εξαιρετικά επίκαιρο, με αφορμή την φημολογούμενη (;) οικονομική πολιτική που προτίθεται να ακολουθήσει η Κυβέρνηση αλλά και τις ζυμώσεις στο εσωτερικό της Αντιπολίτευσης, το βιβλίο του J. Habermas «Ο Μεταεθνικός Αστερισμός». Εκεί ο Γερμανός, μαρξιστικών καταβολών, φιλόσοφος και κοινωνιολόγος αναπτύσει τη σκέψη του για το μετανεωτερικό κόσμο με σημείο εκκίνησης το εξής ερώτημα. «Μπορεί να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί η Δημοκρατία του Κοινωνικού Κράτους πέρα από τα Εθνικά όρια;»

Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου αναφέρει στο εισαγωγικό σημείωμα του εν λόγω βιβλίου, μεταξύ άλλων, τα εξής: Είναι ίσως η πρώτη φορά στη μακρόχρονη εξελικτική πορεία του Έθνους - Κράτους, αν εξαιρέσουμε τις οικονομικές κρίσεις και τις περιδινήσεις των μεγάλων πολέμων, που το τελευταίο νιώθει τόσο ανίσχυρο. Ο παραδοσιακά θεσμοθετημένος στα Δυτικά Κράτη Φιλελεύθερου τύπου διαχωρισμός Κράτους και Κοινωνίας, με τις πολλαπλές ανακουφιστικές λειτουργίες προσωπικής και οικονομικής αυτονομίας, είναι εφικτός χάρη σε αντισταθμιστικούς θεσμούς. Στους τελευταίους κατατάσσονται η κοινωνική και αναδιανεμητική πολιτική με τη συνακόλουθη μέριμνα συγκέντρωσης των απαραίτητων, για την πραγμάτωση των στόχων αυτών, πόρων. Η τεχνολογική επανάσταση στο τέλος του 20ου αι. η οποία καθιστά διάτρητα τα σύνορα και οδηγεί στην υποκατάσταση του «κυρίαρχου της επικράτειας» από τον «κύριο της ταχύτητας» υπονομεύει την προαναφερόμενη ισορροπία. Το Κράτος έχει πλέον στα χέρια του μια μερικώς άχρηστη εξουσία αλλά και μια μερικώς «αδιάφορη» νομιμοποίηση. Γιατί εκεί ακριβώς όπου απαιτείται ρυθμιστική παρέμβαση διαπιστώνουμε είτε την πλήρη απουσία της είτε την υποκατάστασή της από δομές με ελλειματική νομιμότητα όπως για παράδειγμα τις περιβόητες διεθνείς, κυβερνητικές και μη, οργανώσεις.

Το δημοκρατικό έλλειμα είναι όμως η μια όψη του νομίσματος. Η άλλη αφορά στο αναγκαίο, για τη συνοχή των σύγχρονων δημοκρατιών, κοινό πολιτισμικό υπόστρωμα. Το πρόβλημα εδώ δεν είναι τόσο οι πολυπολιτισμικές πιέσεις που θέτουν σε αμφισβήτηση την, ούτως ή άλλως φαντασιακή, αίσθηση πολιτισμικής ακεραιότητας μιας πληθυσμιακής πλειοψηφίας αλλά το μάλλον αδιαμφισβήτητο γεγονός της απώλειας του κοινού πεπρωμένου, της ιστορικής εθνικής αλληλεγγύης και της αδυναμίας αναπλήρωσής της. Οι πιέσεις αυτές επιτείνονται από την επέλαση μιας νεοφιλελεύθερης αντίληψης κοινωνικής οργάνωσης η οποία στηρίζεται σε μια ανιστορική και μονομερή δεοντολογική παραδοχή που παραγνωρίζει ένα μεγάλο μέρος της νεωτερικής Ευρωπαϊκής παράδοσης. Και αυτό γιατί ο νεοφιλευθερισμός παρουσιάζεται «αδιάφορος» απέναντι στη δημοκρατική ιδέα της αυτονομοθεσίας, σύμφωνα με την οποία η ιδιωτική αυτονομία και η αυτονομία του πολίτη προϋποτίθενται αμοιβαία. Έτσι ο homo economicus εξαντλεί τη δημοκρατική διαδικασία στην προστασία των ιδιωτικών ελευθεριών του σε μια κατάσταση αδιαφορίας απέναντι στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι οι αγορές εξυμνούνται δικαιολογημένα στο βαθμό που διασφαλίζουν την αποτελεσματική κατανομή των διαθέσιμων πόρων. Αυτή όμως η λειτουργία προσπίπτει σε τρία ανυπέρβλητα εμπόδια. Το πρώτο αναφέρεται στην αδυναμία επεξεργασίας πληροφοριών που δε διέπονται από τη γλώσσα των τιμών. Το δεύτερο αναφέρεται στην ατελή λειτουργία των ίδιων των αγορών καθώς ο ελεύθερος ανταγωνισμός συνιστά θεωρητική, κατά το μάλλον, άσκηση. Και το τρίτο αναφέρεται στην αδυναμία εκπλήρωσης του κριτηρίου της δίκαιης ανταμοιβής στο μέτρο που οι αγορές διαιωνίζουν υφιστάμενα συγκριτικά πλεονεκτήματα των προσώπων και των επιχειρήσεων.

Για τους λόγους αυτούς έχει ιδιαίτερη σημασία να αναδειχτούν σήμερα οι θεμελιώδεις ιδέες ενός «εξισωτικού» οικομενισμού και να αναζητηθούν οι δυνάμεις, η βούληση, η φρόνηση και οι διαδικασίες που θα ρίξουν νέες πολιτισμικές γέφυρες και θα καταστήσουν δυνατές νέες θεσμικές ενώσεις για την ανάδειξη και την προάσπιση της αξίας του «σύνολου» ανθρώπου στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο αλλά και πολυκερματισμένο κόσμο. Η ενιαία όχι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά Ευρώπη χωρίς το υφιστάμενο χάσμα νομιμοποίησης θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρώτης τάξης παράδειγμα.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΗΛΑ)

Είδα την ταινία «Στην Κοιλάδα του Ηλά» σε σκηνοθεσία Paul Haggis με τους Tommy Lee Jones, Charlize Theron, Suzan Sarandon στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Ένας υπαξιωματικός του Αμερικανικού Στρατού εξαφανίζεται από τη στρατιωτική βάση του Νιού Μέξικο αμέσως μετά την επιστροφή του από το θέρετρο των πολεμικών επιχειρήσεων στο Ιράκ. Ο πατέρας του, απόστρατος υπαξιωματικός αυτός, αναζητά τα ίχνη του και έρχεται αντιμέτωπος με την αντιηρωϊκή πλευρά του πολέμου όπως αποτυπώνεται στον ψυχισμό των νεαρών στρατιωτών.

Σύμφωνα με το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης στην κοιλάδα του Ηλά μονομάχησαν ο Δαβίδ, μετέπειτα βασιλιάς του Ισραήλ, με το Φιλισταίο πολεμιστή Γολιάθ. Η περήφανη νίκη του μικρόσωμου Δαβίδ απέναντι στο θηριώδη Γολιάθ αποτέλεσε έκτοτε παντοτινό σύμβολο θάρρους και πονηριάς καταδεικνύοντας ταυτόχρονα τις δυνατότητες της ελεύθερης βούλησης του ανθρώπου να υπερβεί, πάντοτε με τη θεϊκή παραίνεση, αυτό που χαρακτηρίζουμε ως «αντικειμενικές συνθήκες». Στη σύγχρονη «κοιλάδα του Ηλά» δεν υπάρχει «περιούσιος» Λαός ούτε χώρος για βολικές «χάρτινες» εικόνες σούπερμεν. Υπάρχουν μόνο ανθρώπινα ράκη ξεχασμένα από θεούς και ανθρώπους πραγματικοί χαρακτήρες που παραλύοντας μπροστά στο φόβο του θανάτου εξωτερικεύουν τα χειρότερα ένστικτα του ανθρώπινου ψυχισμού. Αυτά ακριβώς τα δεδομένα πραγματεύεται το εξαιρετικό σενάριο που φέρει την υπογραφή του σκηνοθέτη και βασίζεται σε μια πραγματική ιστορία του Mark Boal από αυτές που δε συνιστούν «πρότυπο» εμπορικής εκμετάλλευσης καθώς αποδομούν την ηθική υπεροχή του σύγχρονου Δυτικού φιλελεύθερου πολιτισμού, απέναντι στον απολίτιστο Ανατολικό Ολοκληρωτισμό. Η Αμερική κινδυνεύει, όχι όμως από κάποιον ονοματισμένο εξωτερικό κίνδυνο που φοράει το μανδύα του τρομοκράτη, αλλά από την εσωτερικευμένη βία που κουβαλούν και αναπαράγουν τα ίδια τα μέλη – φορείς της συλλογικότητας.

Σκηνοθετικά ο Haggis «απλώνει» την ιστορία με το δικό του μοναδικό τρόπο, όπως μας κατέδειξε με το Crash, σε παράλληλες, ανεξάρτητες μεταξύ τους, θεματικές ενότητες οι οποίες τελικά συγκλίνουν και τροφοδοτούν τον κορμό της κύριας ιστορίας. Η μαγεία της ταινίας και ταυτόχρονα η μαγκιά του σκηνοθέτη έγκειται στο γεγονός ότι κατορθώνει να επιβάλλει την αίσθηση ενός αστυνομικού θρίλλερ χωρίς να καταφεύγει σε «εύκολα» τεχνάσματα σκηνών βίας που προσφέρονται άλλωστε αφειδώς σε ταινίες αυτής της μορφής. Αντίθετα, τα πρωτογενή υλικά που χρησιμοποιεί θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «κλασσικά» κινηματογραφικά και αφορούν στη σκοτεινή φωτογραφία, στις γρήγορες εναλλαγές πλάνου, στα κοντινά καδραρίσματα στα απεγνωσμένα πρόσωπα των πρωταγωνιστών και στην υποβλητική μουσική επένδυση. Όλα αυτά «κεντημένα» σε ένα αριστουργηματικό, χωρίς χρονικά κενά, σύνολο κατορθώνουν να «βιδώσουν» το θεατή στο κάθισμά του. Σπαρακτικές ερμηνείες, χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, από τον Tommy Lee Jones και τη Suzan Sarandon ενώ η Charlize Theron καταβάλλει φιλότιμες προσπάθειες χωρίς όμως να κατορθώσει το επίπεδο ερμηνείας των δυο προαναφερόμενων.

Η πρώτη σπουδαία ταινία της νέας κινηματογραφικής χρονιάς είναι εδώ...

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (ΤΟ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΜΠΟΡΝ)

Είδα την ταινία «Το τελεσίγραφο του Μπόρν» σε σκηνοθεσία Paul Greengrass με τον Matt Damon στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Ο Μπόρν είναι ο απόλυτος πράκτορας ένα «κατασκεύασμα» των Αμερικανικών μυστικών υπηρεσίων που έχει σαν μοναδικό λόγο ύπαρξης την εξόντωση των, κατά καιρούς, εχθρών της υπερδύναμης. Η δολοφονία της κοπέλλας του υπερπράκτορα θα τον στρέψει ενάντια στους προϊσταμένους του στην Υπηρεσία Πληροφοριών διεκδικώντας, όχι μόνο την κάθαρση, αλλά και τη χαμένη του προσωπικότητα.

Το σενάριο που φέρει την υπογραφή των Tony Gilroy, Scott Burns, George Nolfi «απλοϊκό» στη σύλληψή του στηρίζεται στο μανιχαϊκό διαχωρισμό του κόσμου ανάμεσα στο «καλό» και το «κακό». Φυσικά απουσιάζει οποιαδήποτε δραματουργική επεξεργασία των χαρακτήρων και οι διάλογοι αναπτύσσονται στο επίπεδο του απολύτως απαραίτητου. Το ζητούμενο βέβαια σε μια ταινία αυτής της μορφής είναι η δράση. Και όταν λέμε δράση εννοούμε Εικόνα ή, ακόμα καλύτερα, διαχείριση του φιλμικού χρόνου. Εδώ δίνει τα «ρέστα» του ο σκηνοθέτης, ο οποίος καταφέρνει να δώσει ένα φρενήρη ρυθμό που καθηλώνει το θεατή ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί μια μοναδική αίσθηση σασπένς. Επίτευγμα το οποίο δεν μπορεί να παραγνωριστεί με δεδομένο το γεγονός ότι η εξέλιξη του έργου φαντάζει, βάσει σεναρίου, δεδομένη από την αρχή. Κοντινά πλάνα στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών και εξαιρετική χρήση του steady cam δίνουν ένα απόλυτα μινιμαλιστικό και ταυτόχρονα περιεκτικό αισθητικό αποτέλεσμα. Σε αυτό συνεισφέρουν τόσο η φωτογραφία σε τόνους «νουάρ» όσο και η «δυνατή» μουσική υπόκρουση. Ο Matt Damon απόλυτα πειστικός στο ρόλο του ανανήψαντα πράκτορα που αναζητά ένα εσωτερικό ηθικό έρεισμα για τις πράξεις του.

Εν’ ολίγοις μια ευχάριστη ταινία, η οποία κλείνει το μάτι στο υποσυνείδητο του σύγχρονου καταναλωτή – «στοχαστή» κολακεύοντας την ματαιόδοξη αυταρέσκειά του. Γιατί ο Μπόρν δεν συνιστά παρά μια φευγαλέα αντανάκλαση του σύγχρονου πολίτη του κόσμου, ο οποίος αφού βουτήξει στο «σκοτεινό» πάτο ενός συστήματος όπου τα πάντα επιτρέπονται όχι μόνο δε χάνει τον εαυτό του αλλά την ύστατη ώρα διεκδικεί και «κερδίζει» τη μοναδικότητα της ύπαρξης. Αυτό δεν πιστεύουμε ο καθένας από εμάς για τον εαυτό του;

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ 2 (Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΕΛΙΤ)

Εξήντα χρόνια μετά τον Ortega Gasset και την «εξέγερση των μαζών» ο Αμερικανός ιστορικός και κοινωνιολόγος Christopher Lasch υποστηρίζει στο έργο του «Η εξέγερση των ελίτ» ότι η σύγχρονη απειλή για τη Δημοκρατία προέρχεται από τις προνομιούχες τάξεις των επαγγελματιών και διευθυντικών στελεχών, οι οποίες όντας πιο ευκίνητες και παγκοσμιοποιημένες σε σχέση με τις προκατόχους τους απομονώνονται στα δίκτυα και τις σφαίρες επιρροής τους με αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν τη μεσαία τάξη και να προδίδουν την ιδέα της Δημοκρατίας.

Τον 19ο αι. οι πλούσιες οικογένειες της Ευρώπης και της Αμερικής διατηρούσαν ισχυρούς δεσμούς με το φυσικοκοινωνικό τους περιβάλλον. Η επιμονή τους στην ιερότητα της ατομικής ιδιοκτησίας και τις δυνατότητες πλουτισμού που δημιουργούσαν οι νέες οικονομικές συνθήκες μετριαζόταν από τη βασική αρχή ότι τα διακαιώματα ιδιοκτησίας δεν ήταν απόλυτα ούτε χωρίς προϋποθέσεις. Ο πλούτος θεωρούνταν ότι δημιουργούσε αυξανόμενες δημόσιες υποχρεώσεις. Βιβλιοθήκες, μουσεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία αποτελούσαν απτά δείγματα της κοινωνικής συνεισφοράς των ευημερούντων στο γενέθλιο τόπο τους. Αναμφίβολα, η γενναιοδωρία αυτή είχε και μια εγωϊστική πλευρά καθώς διαφήμιζε με επιβλητικό τρόπο την καταστατική θέση των πλουσίων και επικαιροποιούσε την ισχύ και τη διαφορετικότητά τους. Ταυτόχρονα όμως συνιστούσε μια νέα προσπάθεια κοινωνικής συμφιλίωσης και συμμετοχής στο μέτρο που οι δωρεές και οι πράξεις φιλανθρωπίας ενέπλεκε τις ελίτ στη ζωή όχι μόνο των μη προνομιούχων συμπολιτών τους και των μελλοντικών γενεών.

Σήμερα η κινητικότητα του κεφαλαίου, συνέπεια κυρίως της πληροφορικής επανάστασης που συνοδεύεται από μια αντίστοιχη επαγγελματική κινητικότητα, και η ανάδυση μιας παγκόσμιας αγοράς έχουν σαν αποτέλεσμα τον μετριασμό της τοπικής νομιμοφροσύνης. Οι νέες ελίτ που περιλαμβάνουν όχι μόνο τους μάνατζερ των μεγάλων, πολυεθνικών εταιριών αλλά όλα τα επαγγέλματα που παράγουν και χειραγωγούν πληροφορίες είναι πολύ πιο παγκοσμιοποιημένες σε σχέση με τις προκατόχους τους. Η επιτυχία ποτέ στο παρελθόν δε συνδεόταν τόσο στενά με την χωρική και κοινωνική κινητικότητα, έννοιες που συνδέονται με την άνοδο της αστικής τάξης στο προσκήνιο της ιστορίας κατά τον 18ο αι. αλλά εμφανίζεται μόνο περιθωριακά στον ορισμό της «ευκαιρίας» ακόμη και κατά τον 19ο αι. Όσοι λοιπόν λαχταρούν να ενταχθούν στη νέα αριστοκρατία των εγκεφάλων τείνουν να γυρίζουν την πλάτη στις τοπικές συνθήκες καλλιεργώντας δεσμούς με τη διεθνή αγορά του χρήματος, της μόδας, των gourmet απολαύσεων και της κοσμοπολίτικης κουλτούρας. Καθώς οι νέες ελίτ αισθάνονται άνετα μόνο in transit, καθ’ οδόν προς μια ανώτατη διάσκεψη, προς ένα διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου, ένα φιλανθρωπικό γκαλά, ή μια επίδειξη μόδας, αναπτύσσουν κοινωνικούς και ψυχολογικούς δεσμούς με τους αντίστοιχους εκπροσώπους των, ανά τον κόσμο, προνομιούχων στρωμάτων παρά με τις κοινωνικοοικονομικές τάξεις του τόπου τους.

Χωρίς τοπικές προσκολλήσεις οι άνθρωποι αρνούνται να κάνουν θυσίες ή να επωμιστούν το κοινωνικό βάρος των πράξεών τους. Μαθαίνουμε να αισθανόμαστε υπεύθυνοι για τους άλλους στο βαθμό που μοιραζόμαστε μια κοινή ιστορία, μια κοινή κουλτούρα, ένα κοινό πεπρωμένο. Η διεθνοποίηση της επιχείρησης τείνει να παράγει μια τάξη κοσμοπολιτών, οι οποίοι τείνουν να αρνούνται οποιαδήποτε υποχρέωση απορρέει από την ιδιότητα του πολίτη. Μια αναίμακτη και αφανής εξέγερση ενάντια στους καταναγκασμούς του χώρου και του χρόνου συνιστά τη βραδυφλεγή βόμβα που απειλεί να τινάξει στον αέρα τα θεμέλια του οικοδομήματος της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και την οποία ενισχύουν με τη δημόσια τοποθέτησή τους, ή καλύτερα με την ανυπαρξία της, οι αναδυόμενες προνομιούχες τάξεις.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ 1 (Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΜΑΖΩΝ)

Διάβασα το βιβλίο του Ortega Gasset «Η εξέγερση των μαζών». Εκεί ο συγγραφέας εμφανώς επηρεασμένος από το Νιτσεϊκό ιδεώδες του «υπερανθρώπου» άσκησε κριτική στην μαρξιστική θεωρία και τον ιστορικό ρόλο που αναλαμβάνει το προλεταριάτο αποδίδοντας, στον απόηχο της Μπολσεβίκικης επάναστασης και την εποχή της ανόδου του Φασισμού στην Ευρώπη, την κρίση της Δυτικής κουλτούρας στην πολιτική κυριαρχία των μαζών. Σύμφωνα με τον Gasset η αξία των πολιτισμικών ελίτ έγκειται στην επίγνωση και την προθυμία τους να αναλάβουν την ευθύνη των πολιτικών και πολιτισμικών απαιτήσεων που χωρίς αυτές είναι αδύνατη η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.

Αντίθετα ο «μαζικός» άνθρωπος, απορροφημένος από τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης, απλά επιβεβαιώνει το δικαίωμα στο ασήμαντο και το τετριμμένο προσβλέποντας αποκλειστικά στην ουτοπία ενός μέλλοντος απεριόριστων υλικών δυνατοτήτων και πλήρους ελευθερίας από την αναγκαιότητα που τον ταλανίζει. Στα πολλά του ελαττώματα περιλαμβάνεται μια αντιρομαντική, ισοπεδωτική πρακτικότητα που διέπει τις καθημερινές του δοσοληψίες. Αντίστοιχα, τα πολιτικά του ένστικτα αποδεικνύονται πιο συντηρητικά από αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή της κοινωνικής ιεραρχίας. Η εργατική και η κατώτερη μεσαία τάξη προσκολλημένη, για λόγους βιοποριστικούς και ψυχολογικούς, στο θεσμό της οικογένειας, το μοναδικό σημείο αναφοράς και σταθερότητας σε έναν αναστατωμένο κόσμο, εναντιώνονται σε «εναλλακτικούς τρόπους ζωής» θρέφοντας βαθιές επιφυλάξεις για την καταφατική δράση των εγχειρημάτων κοινωνικής μηχανικής. Μη έχοντας επίγνωση της ευθραυστότητας του πολιτισμού και του τραγικού χαρακτήρα της ιστορίας ο μαζάνθρωπος ζεί α-νόητα με την πεποίθηση ότι ο κόσμος θα είναι αύριο ακόμα πιο πλούσιος, πιο ευρύς, πιο τέλειος έτοιμος να υποδεχτεί τη φτιασιδωμένη ασημαντότητά του. Το θανάσιμο μίσος για όλα όσα δεν είναι αυτός ο ίδιος, η αποστροφή απέναντι σε οτιδήποτε εξαιρετικό χαρακτηρίζει τελικά το «μαζικό» μυαλό όπως το περιέγραψε ο Gasset.

Διατηρώντας αυτά τα χαρακτηριστικά δεν είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι, σήμερα, οι μάζες έχουν απωλέσει - οριστικά; - κάθε επαναστατικό ενδιαφέρον και βουλιάζουν στην αυταπάτη του κομφορμισμού που τους προσφέρει, σε αέναες έντοκες δόσεις, η κοινωνία της κατανάλωσης. Η βιομηχανική εργατική τάξη το καμάρι και ο στυλοβάτης του σοσιαλισμού μαζί με την ιδεολογική της εμπροσθοφυλακή, το συνδικαλιστικό κίνημα, έχουν καταντήσει αξιολύπητα απομεινάρια - σκιές του εαυτού τους καθώς το μοναδικό αίτημα στο οποίο επιμένουν με συνέπεια αφορά στη μεγαλύτερη συμμετοχή στο καταναλωτικό ντελίριο.

Αντίστοιχα τα νέα κοινωνικά κινήματα, αυτά που έμελε να πάρουν τη θέση του βιομηχανικού προλεταριάτου στην πάλη ενάντια στον καπιταλισμό και τα οποία στήριξαν για λίγο την «Αριστερά» κατά τη δεκαετία 1975-1985 φαίνεται να έχουν σήμερα διαψευστεί. Ο φεμινισμός, τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, το δικαίωμα στο κράτος πρόνοιας, τα αιτήματα ενάντια στις φυλετικές διακρίσεις δεν προσκόμισαν τελικά τίποτα περισσότερο πέρα από το αίτημα ένταξης τους στις κυρίαρχες κοινωνικές δομές.

Το βέβαιο είναι, για να μην κουράσω περισσότερο, ότι η αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, μαζί με όσα κινήματα ανέλαβαν κατά την ιστορική εξέλιξη να την προσανατολίσουν βαδίζει ασθμαίνοντας στον 21 αι. Και καθώς οι ευθύνες των κοινωνικοοικονομικών ελίτ, σε αυτό τον κοινωνικό μαρασμό που δεν αποτελεί τίποτα λιγότερο από μαρασμό της Δημοκρατίας, δεν είναι μικρότερες, σε αντίθεση με όσα καταμαρτυρεί ο Gasset, ευελπιστώ να επανέλθω με αυτό ακριβώς το θέμα.

ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ...

Στο νέο και επικαιροποιημένο Κυβερνητικό σχήμα, συντεταγμένο, φαντάζομαι, με τις απαιτήσεις μιας σύγχρονης και οικολογικά ευαισθητοποιημένης κοινωνίας, δεν απαιτείται ένα διακριτό, από τα Δημόσια Έργα, Υπουργείο για το περιβάλλον;

Η ενασχόληση του ίδιου Υπουργού τόσο με περιβαλλοντικά όσο και με ζητήματα που αφορούν στα Δημόσια Έργα δε δημιουργεί σύγκρουση καθηκόντων;

ΛΙΓΟ ΠΙΟ ΝΩΡΙΣ...ΛΙΓΟ ΠΙΟ ΑΡΓΑ

Μια μάλλον άχρωμη και υποτονική προεκλογική περίοδος φτάνει στο τέλος της. Τα επικοινωνιακά επιτελεία των κομμάτων, παρόλο τον αγώνα στον οποίο αποδύθηκαν, δεν κατάφεραν ν’ ανακαλύψουν τη «μαγική φράση» που θα ονοματίσει τους μύχιους πόθους και θα κινητοποιήσει την κοινωνία των πολιτών. Έτσι μετά τη βαρύγδουπη και επιβεβλημένη από τις ιστορικές συνθήκες «αλλαγή» του 1981, τον «εκσυγχρονισμό» του 1996 και την «επανίδρυση» του Κράτους το 2004 ακούμε, από τα επιτελεία των δυο κομμάτων εξουσίας, κάτι χλιαρές κουβέντες για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων από την πλευρά της Ν.Δ. και για συγκρότηση αντιδεξιού - φιλολαϊκού ρεύματος από την πλευρά του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Τα υπόλοιπα, μικρότερα κόμματα προσπαθούν να επιτύχουν μια ιδεολογική συσπείρωση των λαϊκών στρωμάτων αποφεύγοντας παράλληλα το σκόπελο της πρόσδεσής τους στο άρμα είτε του ΠΑ.ΣΟ.Κ., κυρίως, είτε της Ν.Δ.

Θα ξεκινήσω από την πολυφορεμένη προσπάθεια ιδεολογικής συσπείρωσης του ευρύτερου κεντροαριστερού χώρου που επιχειρεί το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Στον 21ο αι. τέτοια μικροπολιτικά τερτίπια δεν έχουν την παραμικρή κοινωνική απήχηση καθώς ο αξιακός ορίζοντας των Δυτικών κοινωνιών, στις οποίες συμπεριλαμβανόμαστε, βρίσκεται σταθερά προσανατολισμένος προς την κατεύθυνση της αέναης οικονομικής ανάπτυξης. Tο αναφερόμενο ιδεολόγημα στοιχειοθετείται με βάση την παραδοχή ότι, από ένα σημείο και πέρα, ο ανακατανεμητικός κρατικός παρεμβατισμός λειτουργεί ανασχετικά ως προς την επίτευξη υψηλών ρυθμών αύξησης της παραγωγής και της παραγωγικότητας ενώ ταυτόχρονα υποσκάπτει τη διεθνή ανταγωνιστική θέση της χώρας. Όταν το μέτωπο της ανισότητας αντιμετωπίζεται ως επικουρικό σε σχέση με την «οικουμενική» αξία της οικονομικής ανάπτυξης το κοινωνικοπολιτικό διακύβευμα γίνεται ολοένα και αχνότερο. Κάπως έτσι λοιπόν, για να μην πλατιάσω περισσότερο, μέσα από τον εγκλωβισμό του συλλογικού φαντασιακού στην «ουτοπία» της καταναλωτικής ευδαιμονίας, εξαντλούνται τα οράματα κοινωνικού μετασχηματισμού. Τώρα για να φτάσουμε στο ελληνικό «δια ταύτα», αυτή η επιχειρούμενη αντιδεξιά ρητορική στοχεύει στην απόκρυψη, από την πλευρά του ΠΑ.ΣΟ.Κ., αξιόπιστης εναλλακτικής λύσης σχετικής με τη διεύρυνση της συμμετοχής της Κοινωνίας των Καταναλωτών στη νομή του Εθνικού προϊόντος.

Από την άλλη πλευρά η Ν.Δ., σωστά κατά τη γνώμη μου, μεταφέρει την αντιπαράθεση στο πεδίο της Οικονομίας όπου βοηθούμενη και από την ευνοϊκή Διεθνή Οικονομική συγκυρία που δημιουργεί χρηματιστηριακές υπεραξίες προς επένδυση έχει να επιδείξει βελτίωση των δεικτών οικονομικής ανάπτυξης και αντίστοιχη μείωση του ποσοστού ανεργίας. Αυτό όμως έχει επιτευχθεί κυρίως μέσα από την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, συνέπεια της μείωσης των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος Φυσικών προσώπων και την αύξηση του δανεισμού των νοικοκυριών. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπενθυμίσω και τη σημαντική συνεισφορά των Δημόσιων επενδύσεων όπως αποτυπώνεται μέσα από την εισροή των κοινοτικών κονδυλίων. Αντίστοιχα, η μείωση της Φορολογίας εισοδήματος Νομικών προσώπων δε φαίνεται να έχει επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα στο χώρο των ιδιωτικών επενδύσεων, καθώς ο κατασκευαστικός κλάδος, μαζί με τις Τράπεζες παραμένουν οι ατμομηχανές της ελληνικής οικονομίας.

Βέβαια, τα παραπάνω αναφερόμενα δε συνιστούν σε καμία περίπτωση μεσομακροπρόθεσμη στρατηγική ανάπτυξης ακόμα και μέσα στα στενά πλαίσια του Οικονομισμού των ημερών μας. Και αυτό γιατί δεν φαίνεται να υπάρχει ένα ξεκάθαρο όραμα για τη «θέση» μιας μικρής αγοράς, όπως η δική μας, στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο και άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον. Ένα όραμα που θα αντιμετωπίζει την ανταγωνιστικότητα με όρους αύξησης της παραγωγικότητας εργασίας και όχι με όρους μείωσης του κόστους της. Για να πραγματοποιηθεί το τελευταίο απαιτείται πολιτική βούληση σε δυο κατευθύνσεις. Η πρώτη αναφέρεται στην «εκπαίδευση» του ντόπιου επιχειρηματικού κεφαλαίου προς την υιοθέτηση τεχνολογικών καινοτομιών και πρακτικών και την απεμπλοκή του από τη νοοτροπία του κρατικοδίαιτου μεσάζοντα. Ταυτόχρονα, και ανεξάρτητα από την κατάληξη της ιστορίας με τα Ιδιωτικά μη Κερδοσκοπικά Ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, απαιτείται μεταρρύθμιση και επαρκής χρηματοδότηση της Δημόσιας εκπαίδευσης έτσι ώστε να επιτευχθεί η αναγκαία διασύνδεσή της με την αγορά εργασίας και τις ανάγκες δεξιοτήτων που αυτή προτάσει.

Ακούσατε κάτι για όλα αυτά τις ημέρες που πέρασαν;

BACKSTAGE

Το περιβόητο debate δεν το παρακολούθησα. Έκανα όμως zapping στην τηλεοπτική του συνέχεια. Δηλαδή τις εκπομπές που ακολούθησαν στα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια τη συζήτηση των πολιτικών αρχηγών. Ο λόγος είναι ότι δεν με ενδιαφέρει πια ο «φτιασιδωμένος» λόγος πρώτης γραμμής, που υιοθετώντας τις συμβουλές των δεκάδων συμβούλων και image makers κατορθώνει να εμφανίζεται, όχι πολύ πειστικά είναι η αλήθεια, εκσυγχρονισμένος μέσα από συμπεριφορές και φράσεις κλισέ. Αυτό που κατά τη γνώμη μου παρουσιάζει περισσότερο ενδιαφέρον είναι να ρίξουμε μια φευγαλέα ματιά, πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να «πετρώσεις» όταν αντικρύζεις κατάματα την πραγματικότητα, στις ιδέες και τα πρόσωπα που, πλην του φωτογενούς αρχηγού, συντάσσονται με αυτές και καλούνται να τις υλοποιήσουν, εφόσον εκλεγούν.

Να δηλώσω ενθουσιασμένος από το επίπεδο των προσώπων και την καθαρότητα των ιδεών των δευτεραγωνιστών της πολιτικής μας υπόθεσης; Μάλλον όχι. Γιατί όσο υπάρχουν και επιμένουν να διεκδικούν θέση στο τηλεοπτικό μας τοπίο πολιτικές προσωπικότητες της εμβέλειας της Νατάσας Ράγιου, της Εύας Καϊλή, του ανεκδιήγητου νεαρού εκπροσώπου του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. που θέλοντας να υπερασπιστεί τη δημόσια & δωρεάν παιδεία εκστόμισε το αμίμητο «τα σημαντικότερα Πανεπιστήμια στον κόσμο είναι Δημόσια» για να μην μιλήσω για την Έφη, σταυρώστε με, Σαρρή και τους πολεμικούς ανταποκριτές του Κ.Κ.Ε. που χτυπούν μανιασμένα τα τύμπανα του πολέμου, τόσο περισσότερο θα απαξιώνεται η, έτσι κι αλλιώς, θαμπή πολιτική μας σκηνή. Και αυτό γιατί ο μέσος πολίτης υπερβαίνει τους προαναφερόμενους τόσο σε επίπεδο εξειδικευμένων γνώσεων όσο και σε επίπεδο γενικής πληροφόρησης. Και ο τηλεοπτικός φακός όσο γοητευτικός φαντάζει άλλο τόσο μεγεθύνει τις ελλείψεις και τις αδυναμίες.

Κάποτε, όχι πολύ παλιά, στην μεταπολεμική μας χώρα που αγωνιζόταν να απεκδυθεί το μανδύα της υστερημένης αγροτικής οικονομίας αναλάμβαναν το ρόλο των πολιτικών μας εκπροσώπων, ο Δάσκαλος, ο Γιατρός, ο Δικηγόρος, ή ο αστικοποιημένος Δημόσιος Υπάλληλος. Τα πρόσωπα αυτά περιβάλλονταν με το δέος της αυθεντίας καθώς αναλάμβαναν να δώσουν διέξοδο όχι μόνο στην οικονομική δυσανεξία των άκληρων αγροτών αλλά και στην πνευματική περιέργεια των τοπικών «κλειστών» κοινωνιών «ανοίγοντας» τες στο μαγευτικό νέο κόσμο του αναδυόμενου άστεος. Έτσι οργανώνονταν και συντηρούνταν, επί σειρά γενεών, τα πελατειακά δίκτυα καθώς αναλάμβαναν να ενώσουν πολιτισμικά τις πόλεις με την υστερημένη περιφέρεια. Η διαδικασία αυτή πέρασε το κρίσιμο σημείο ανόδου και τέθηκε σε μια καθοδική πορεία από τη στιγμή που το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και ο Ανδρέας Παπανδρέου τοποθέτησαν τους παρίες του χτες στο προσκήνιο της ιστορίας.

Σήμερα, εικοσιέξι χρόνια μετά, τα παραδοσιακά πελατειακά δίκτυα καθώς δεν έχουν να προσφέρουν πια νέες εμπειρίες βρίσκονται σε μια ανεπίστρεπτη διαδικασία φθοράς. Τα κομματικά επιτελεία, στην προσπάθειά τους να επιλύσουν το πρόβλημα και να δώσουν στην πολιτική διαδικασία κάτι από την αίγλη του χτες, «υιοθετούν» κάθε φωτογενές αστεράκι που αναδύεται στο στενό κοινωνικό μας ορίζοντα αναγορεύοντάς το σε πολιτικό. Όμως είναι αυτοί, οι «απομαγεμένοι» σύγχρονοι αστέρες, που υπονομεύουν, με υποδειγματική συνέπεια είναι η αλήθεια, τη συλλογική μας εμπειρία καθιστώντας, περισσότερο εμφανή από ποτέ και για το λόγο αυτό περισσότερο αποκρουστική, την επίλυση των προσωπικών τους προβλημάτων και αδιεξόδων ως μοναδική αιτία ενασχόλησής τους με την πολιτική.

Το μόνο παρήγορο είναι ότι τη Νύχτα ακολουθεί πάντα η Αυγή...

ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΝΑ ΓΙΝΕΙ...

«Το κόλπο του αποχαρακτηρισμού καμένων εκτάσεων μέσω της εξαίρεσης από την αναδάσωση χρησιμοποίησε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, και όλων των ελλήνων φυσικά, στην περίπτωση της Πάρνηθας - και μάλιστα για την εξυπηρέτηση της επέκτασης του Καζίνο - επικαλούμενη νόμο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Πιο συγκεκριμένα, στάλθηκε στις 23/07 στο Εθνικό Τυπογραφείο, για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης, η απόφαση 3220 του περιφερειάρχη Αττικής Χαράλαμπου Μανιάτη, με την οποία κηρύσσεται αναδασωτέα καμένη έκταση 36.158,942 στρεμμάτων της Πάρνηθας που ανήκει στην Περιφέρεια Αττικής. Εξαιρούνται της αναδάσωσης 62,59 στρέμματα δάσους που έχουν μεν καεί από την πρόσφατη πυρκαγιά, αλλά δε δύναται να κριθούν αναδασωτέα, καθώς βρίσκονται σε νόμιμη αλλαγή χρήσης σύμφωνα με το νόμο 3139/2003. Και όλα αυτά παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις τόσο του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή, όσο και του υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. Γ. Σουφλιά, μετά την καταστροφική πυρκαγιά στις 28/06.»

Η είδηση δημοσιεύθηκε την 25η Ιουλίου στο Φύλλο του Ριζοσπάστη και διακινείται τον τελευταίο μήνα μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, εξυπηρετώντας φυσικά τον προεκλογικό σχεδιασμό του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Όμως, η παραπάνω διαπίστωση δεν αποστερεί από τη δυναμική της την άποψη περί περιβαλλοντικής αναλγησίας που διέπει τα δυο κόμματα εξουσίας. Το αντίθετο θα έλεγα. Καταδεικνύει με τον πιο πειστικό τρόπο ότι οι δυο βασικοί εκφραστές της κοινοβουλευτικής μας Δημοκρατίας έχουν μια πολύ συγκεκριμένη, συντεχνιακή και εν πολλοίς ξεπερασμένη, άποψη που αφορά τόσο στη διαχείριση του φυσικού πλούτου όσο και στην περιβόητη έννοια της οικονομικής ανάπτυξης. Ταυτόχρονα, και αυτό είναι το σημαντικότερο κατά τη γνώμη μου, οι πολιτικοί μας εκπρόσωποι, μη αναλογιζόμενοι ότι ζούμε στην εποχή της πληροφορίας, υποσκάπτουν με το χειρότερο τρόπο όχι μόνο την προσωπική τους αξιοπιστία αλλά και ολόκληρου του κοινοβουλευτικού μας συστήματος.

Υπό αυτή την οπτική το κοινό μας μέλλον διαγράφεται νεφελώδες...

ΜΑΚΑΡΙΟΙ & ΑΜΟΙΡΟΙ ΕΥΘΥΝΩΝ

Επιστρέφοντας από τις καλοκαιρινές διακοπές προσγειώθηκα σε μια πραγματικότητα σφραγισμένη από το «πύρινο» βουλοκέρι του αμετάκλητου. Από εδώ και στο εξής όχι μόνο το μέλλον, αλλά και το παρόν παίρνει, για όλους εμάς, κάτι από τη μυρωδιά του καμένου. Και δεν μιλώ μόνο για το ήδη επιβαρυμένο φυσικό περιβάλλον, αλλά κυρίως για την ψυχολογικοκοινωνική διάσταση του σύγχρονου homo economicus. Δεν έχει νόημα στην παρούσα φάση να εξετάσουμε το πλέγμα των πελατειακών σχέσεων που αποδομούν την έννοια της συλλογικότητας, αίρουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και κατακερματίζουν την κρατική οντότητα σε επιμέρους θύλακες αντικρουόμενων συμφερόντων.

Αυτό το οποίο έχει νόημα να αντιληφθούμε είναι ότι όλοι εμείς, σε μια αντίστροφη κίνηση καταλογισμού, δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών. Η αμεριμνησία του ιδιωτικού μας βίου σταθερά προσκολλημένη στη φαντασιακή εικόνα της ηλιόλουστης όχθης της ζωής, στην οποία όλοι μας θα θέλαμε να βρισκόμαστε, όχι μόνο δεν μας επιτρέπει να αναστοχαστούμε πάνω στην φυσικοκοινωνική μας διάσταση, αλλά μας κρατά ταυτόχρονα δέσμιους μιας ανιστορικής προσέγγισης στα πλαίσια της οποίας σπαταλάμε το ενεργειακό μας δυναμικό.

Ιστορικός χρόνος σημαίνει απώλεια. Ξεκινώντας, ο καθένας από εμάς, από το γενέθλιο χωροχρόνο, το σημείο πληρότητας επιθυμιών και ταυτόχρονα το σημείο εκκίνησής μας διανοίγουμε το χωροχρόνο αγωνιζόμενοι να επιστρέψουμε πίσω. Δεν επιστρέφουμε ποτέ. Αλλά στην προσπάθειά μας αυτή δημιουργούμε ταυτόχρονα την προσωπική και τη συλλογική μας ιστορία. Αυτή η διαδικασία είναι συνεχής, διανθισμένη από ματαιώσεις, στραβοπατήματα αλλά και δημιουργικές εξάρσεις, επικαιροποιήσεις στόχων και αλλαγές κατεύθυνσης σε μια σπειροειδή εξελικτική κίνηση.

Ας πάψουμε λοιπόν να ομφαλοσκοπούμε φαντασιωνόμενοι μακάριους ου-τόπους και ας εισέλθουμε επιτέλους στην ιστορία. Εκεί όπου η επιλογή, η απώλεια η φθορά και η συμμετοχή είναι συστατικά στοιχεία του εγκόσμιου ρόλου μας. Ίσως έτσι, εκτός από σύμμετρες προσωπικότητες, να καταστήσουμε εαυτούς ενεργητικούς πολίτες αναγνωρίζοντας τις συλλογικές μας ευθύνες και υποχρεώσεις.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ...ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ

Χωρίς πολλά περιττά λόγια, κουβαλώντας το ψυχικό βάρος μιας κοινωνίας που φτιάχτηκε από ανθρώπους, στην προσπάθειά τους να προασπίσουν και να προάγουν όχι μόνο τα ατομικά αλλά και τα συλλογικά τους συμφέροντα, αλλά που σήμερα αποδομείται στα εξ' ων συνετέθη, υπό το πρίσμα ενός κοντόφθαλμου, κακώς εννοούμενου συμφέροντος, αναδημοσιεύω μια πρόσκληση που έλαβα μέσω email.

«ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 29 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ , ΣΤΙΣ 7 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΘΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΛΑΤΕΙΑ, ΚΑΘΕ ΠΟΛΗΣ, ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΧΩΡΑ. ΦΟΡΩΝΤΑΣ ΜΑΥΡΑ.

ΒΟΥΒΗ ΟΡΓΗ ΕΚΚΩΦΑΝΤΙΚΗ ΣΙΩΠΗ.»

ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ ΑΝΑΓΚΑΙΑ...

Κάπου εδώ λέω να σας αποχαιρετίσω, για το υπόλοιπο του καλοκαιριού, αφήνοντάς σας για συντροφιά ένα εξαιρετικό, γλυκόπικρο τραγούδι. Πρόκειται για το «Le tunnel d’or» ερμηνευμένο από τον Aaron.

Να σας ευχηθώ να χαθείτε σε ερωτικές διαδρομές; Μάλλον κοινότοπο μου ακούγεται. Αντί για αυτό θα προτείνω, λοιπόν, κάτι ελάχιστα διαφορετικό. Να ζείτε την κάθε σας στιγμή σαν να επρόκειτο να επαναλαμβάνεται αιώνια. Σκεφτείτε πόση μιζέρια, πόση ασχήμια, πόση άγνοια θα χρειαζόταν ν’ αντιπαρέλθουμε, υιοθετώντας αυτό το σκεπτικό, στην προσπάθειά μας να καταστήσουμε τη ζωή «άξια βίου».

Καλές Βουτιές!!!

ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΦΙΛΕ...

Γειά μου αντέτεινε κουρασμένα καθώς τον πλησίασα. Κολυμπώντας μέχρι το σπίτι του, διασταυρώθηκαν τα βλέμματά μας στην ακροθαλασσιά, όπως παλιά. Τα μάτια του θολά, το κορμί βαρύ και άχαρο. Κάποτε ζωγράφιζε, τα τελευταία χρόνια αγιογραφίες. Σήμερα περιφέρεται στους διαδρόμους του μυαλού του προσπαθώντας να ξετυλίξει το κουβάρι μιας ματαιωμένης αισθαντικότητας. Άσκοπα, όπως φαίνεται...

Μιλήσαμε λίγο τυπικά και καταλήξαμε, σε μια τελευταία προσπάθεια να βρούμε έναν κοινό οδηγητικό μίτο, στο Τότε. Στα εφηβικά καλοκαίρια που περνούσαμε μαζί. Μια ατέλειωτη, ανέμελη παρέα που ενωνόμασταν κάτω από τον ήλιο και τη θάλασσα του Ξυλοκάστρου. Εκεί το βλέμμα του, το κουρασμένο βλέμμα του σήμερα, φωτίστηκε. Και έπιασε να με ταξιδεύει με ένα παλλόμενο ηχόχρωμα στο ζωηρό κοινό μας χτες. Τότε που οι στιγμές φάνταζαν σαν μια αιώνια κατάφαση. Τότε που η γνώση αντηχούσε χαρούμενη. Τότε που αισθανόμασταν γεμάτοι από επιθυμίες. Τότε που τα «πρέπει» ήταν ακριβώς όσα έπρεπε να είναι.

Όταν έφτασε η ώρα του αποχωρισμού, με χτύπησε απαλά στο ώμο και μου ψιθύρισε τρυφερά. «Γειά σου παντοτινέ μου φίλε».

Καθώς ηχεί ακόμα η φράση του στ’ αυτιά μου αναρωτιέμαι: ποιός είχε μεγαλύτερη ανάγκη αυτό το «ταξίδι»; Εκείνος ή εγώ;

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΕΝ ΟΨΕΙ...

Τα «Πρόσωπα» με προσκαλούν σε ένα ακόμη Διαδικτυακό παιχνίδι ερωταποκρίσεων. Δύο παραληφθείσες προτάσεις - απόψεις, μια από έναν γνωστό συγγραφέα, ποιητή κλπ. και μια προσωπική κατάθεση του ατόμου που δίνει την πρόσκληση για παιχνίδι σχολιάζονται. Σε αυτές τις δυο αρχικές προστίθενται άλλες δυο, μια «διάσημη» και μια προσωπική από τον συμμετέχοντα στο παιχνίδι, ασχολίαστες αυτές, και το σετ των δυο τελευταίων μεταβιβάζεται σε επόμενους πέντε. Αυτοί σχολιάζουν τις δυο, διαλέγουν άλλες δυο που τους εκφράζουν τις οποίες μεταβιβάζουν στους επόμενους κ.ο.κ. Ξεκινάμε λοιπόν...

1) «Και νάσαι όπως γεννήθηκες, το κέντρο του κόσμου». Είναι η φράση που μου παραδίδει ο Άρης από τους «Προσανατολισμούς» του Ελύτη.

Φαντάζομαι τον Ελύτη, αυτόν τον ακατάβλητο υμνητή του Φωτός, να οραματίζεται την ανάδυση μιας αποκαθαρμένης, από περιττά βάρη, Φυσικής ύπαρξης. Μιας ύπαρξης ευλογημένης που είναι σε θέση να αναδείξει, με τα συμβολικά μέσα που διαθέτει, το μήνυμα της Συμπαντικής αρμονίας, όπως ακριβώς οι φωτεινές ακτίνες παιχνιδίζουν ελάχιστες εκδοχές ομορφιάς καθώς ανατέμνουν την ύλη. Με αυτόν τον τρόπο ναι, θα μπορούσαμε να αποτελέσουμε παραδειγματική αναφορά κάποιου νοητού κέντρου...

2) «Ο άνθρωπος από κάπου έρχεται όταν γεννιέται και κάπου πάει πεθαίνοντας. Η ενσάρκωσή του και η περιπέτειά του στον πλανήτη Γη, δεν είναι παρά μια φάση της διαδρομής του σ' αυτό που εμείς εδώ λέμε χώρο, χρόνο, σύμπαν». Είναι η προσωπική άποψη-κατάθεση του Άρη προς σχολιασμό.

Θεωρώ ότι αυτή η έννοια του προκαθορισμού, υπό την έννοια ενός Θεϊκού σχεδίου που υπονοείται στο πρώτο μισό της άποψης δεν υφίσταται. Είμαστε ανακατανομές του Τίποτα, σύμφωνα τις ισχύουσες, σημερινές απόψεις της Φυσικής επιστήμης, τυχαίες συναθροίσεις ύλης και αντιύλης που αγωνιζόμαστε να διατηρηθούμε στην ύπαρξη κουβαλώντας ίσως το μνημονικό ίχνος της ανυπαρξίας μας. Όμως ο συνδυασμός ύλης και πνεύματος, χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου, μας επιτρέπει να ατενίζουμε λίγο περισσότερο αισιόδοξα το θάνατο, δηλαδή τη λησμονιά καθώς ξετυλίγουμε την ουσία της ύπαρξή μας στο χώρο και το χρόνο. Από την ενστικτώδη διαιώνιση του είδους μέχρι την Τέχνη και από τα Επιστημονικά επιτεύγματα μέχρι τα Φιλοσοφικά και Θεολογικά Συστήματα διακρίνω μια συνεχή αγωνιώδη προσπάθεια απάντησης στο ερώτημα της ύπαρξης και του θανάτου και ταυτόχρονα μια προσπάθεια εξύψωσης. Ο καθένας από εμάς, επιλέγοντας τον αγώνα και τα μέσα του, έρχεται αντιμέτωπος με τον υπέρτατο κριτή. Το Χρόνο...

3) «Αν συνεχίσομε να γεμίζομε τον κόσμο με ακίνητους, πώς θα ζήσουνε οι ζωντανοί; Κουράστηκα με τις αναμνήσεις. Αφήστε ήσυχους αυτούς που γεννιούνται! Μεριάστε να μεγαλώσουν. Μην τάχετε σκεφτεί όλα γι’ αυτούς. Μην τους διαβάζετε το ίδιο βιβλίο. Αφήστε τους ν’ ανακαλύψουν την αυγή και να δώσουν όνομα στα φιλιά τους». Αυτούς τους στίχους από το ποίημα του Πάμπλο Νερούντα «Κάποια Κούραση» παραδίδω στους επόμενους, μαζί με τη πρόταση...

4) «Ερωτευόμαστε Απουσίες»...

Αναλαμβάνει ο Asteroid, τα 7 Demons, ο Σπύρος με τις πτήσεις του, η Μάρω και η Fevis. Και για όσους τολμήσουν να με αγνοήσουν...θα λογαριαστούμε στη Μύκονο...με....μαγιό.)))

ΕΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙ...

Ένα τραγούδι του 1990, το Vattene Amore, που φέρει την υπογραφή του Amedeo Minghi, ενός από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της Ιταλικής μουσικής σκηνής, αναλαμβάνει να μας οδηγήσει στα μονοπάτια του Ιταλικού νεορομαντικού κινήματος.
Ερμηνεύουν η Mietta και ο ίδιος ο Minghi.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ...Η ΕΣΧΑΤΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΙΣΧΥΟΣ

Σε προηγούμενο post και με αφορμή την πυρκαγιά στην Πάρνηθα αναφέρθηκα στην χρησιμοθηρική ηθική στάση του σύγχρονου ανθρώπου, η οποία, καθώς εμβαπτίζεται στην μεταπολεμική κουλτούρα καταναλωτικής ευδαιμονίας, δεν αναγνωρίζει κανένα αίσθημα φυσικοκοινωνικής ευθύνης. Για να είναι πιο ολοκληρωμένη η θεωρητική εικόνα έχει ενδιαφέρον να ασχοληθούμε λίγο με τον Μαρκήσιο ντε Σάντ επιφανή εκπρόσωπο του ηθικού μηδενισμού στη «μακρινή» εποχή του Διαφωτισμού.

Ο φιλόσοφος De Sade εκκινώντας από τη Διαφωτιστική θέση ότι ο άνθρωπος είναι Φύση θεωρεί τα πάθη ως την κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η πρώτη εντολή της Φύσης προς τον άνθρωπο αφορά στην αυτοσυντήρησή του, δηλαδή στην αδιάκοπη επιδίωξη της ευτυχίας και της ηδονής. Η ηδονή γίνεται ολότελα αισθητή στο μέτρο που αντιδιαστέλλεται προς τον πόνο των άλλων κατοχυρώνοντας τη θέση ισχύος των κατεχόντων ενάντια στους κατεχόμενους. Αντίστοιχα η αυτοσυντήρηση δε σημαίνει τίποτε λιγότερο από αυτοδιεύρυνση από τη στιγμή που οτιδήποτε ζωντανό δεν μπορεί να αυτοσυντηρηθεί μακροπρόθεσμα χωρίς συνεχή ανάπτυξη. Αν η ίδια η Φύση πρέπει να αφανίσει τα πιο αδύναμα μέλη της για να αυτοσυντηρηθεί και αν, έτσι, το Δίκαιο του ισχυρότερου γίνεται το μύχιο Δίκαιό της, τότε είναι ωφέλιμα μονάχα τα άτομα που αισθάνονται και ασκούν την αυτοσυντήρηση ως επίταση της ισχύος τους. Το Θετικό Δίκαιο και ο Νόμος γεννιούνται από την αντίληψη του γενικού καλού που επιβάλλει την παραίτηση από την ολοκληρωτική ικανοποίηση των ατομικών ορμών. Αντίστοιχα η «ανθρωπιά» γεννιέται από το φόβο και τον εγωϊσμό του αδύνατου. Ο ισχυρότερος αποδέχεται αυτά τα παιχνίδια προς χάριν μιας επίπλαστης κοινωνικής συνοχής στο βαθμό που αναγνωρίζει ότι μπορεί να παραβιάσει τον συμφωνημένο Νόμο οποιαδήποτε στιγμή το θελήσει. Το γεγονός ότι και οι «κακοί» φέρονται ενάρετα, όταν το απαιτεί το συμφέρον τους, αποτελεί ατράνταχτη απόδειξη της καταγωγής της Ηθικής όχι από τη Φύση, αλλά από την στάθμιση του προσωπικού συμφέροντος στην οποία προβαίνει η νόηση ως ευσυνείδητος εκτελεστής των επιταγών της Φύσης. Αν η νόηση διαπιστώσει ότι η συμβατική ηθική στερεί από ένα πρόσωπο πολύ περισσότερη υπαρξιακή ικανοποίηση, δηλαδή ηδονή, από αυτή που του δίνει η κοινωνική συμβίωση τότε τον παρακινεί ν’ αποφασίσει το έγκλημα. Ο εγκληματίας εξεγειρόμενος ενάντια στην πλασματική, αλλά εξαιρετικά δραστική ιδέα του Θεού - τιμωρού μετατρέπεται σε εγγυητή της ομαλής εκδίπλωσης της φυσικής νομοτέλειας. Αναζητώντας περισσότερη ηδονή και ισχύ ο εγκληματικός Λόγος πραγματοποιεί συνδυασμούς ακατόρθωτους για την τυφλή φυσική νομοτέλεια, μολονότι η τελευταία ορίζει το πλαίσιο εντός του οποίου αναπτύσσεται η ζωή. Το μεγαλύτερο από όλα τα εγκλήματα, δηλαδή η ολοκληρωτική καταστροφή του ανθρώπινου γένους θα χάριζε στη Φύση και τη μεγαλύτερη δυνατότητα. Να σχεδιάσει και να πραγματώσει μια καινούργια δημιουργία...

Η σκέψη του Ντε Σάντ απογυμνωμένη από οποιοδήποτε εμπρόθετο ηθικό έρεισμα βρίσκεται σε αγαστή σύμπνοια με τη σύγχρονη φαντασιακή εικόνα του καταναλωτικού Υπερπρωταθλητή που δε γνωρίζει φραγμούς ως προς την απόλαυση που απολαμβάνει. Βέβαια, καθώς η κυρίαρχη Διαφήμιση δεν προσεγγίζει το finale grande που οραματίζεται ο φιλόσοφος μπορείτε να κρατήσετε μια πιο αισιόδοξη στάση απέναντι στα πράγματα...

ΚΑΘΡΕΠΤΗΣ

«Οι έλξεις είναι ανάλογες με τα πεπρωμένα. Η ζωή μας εξαρτάται από την ένταση και το εύρος των παθών μας. Αν μείνουμε πιστοί στα πάθη μας, τότε ο κόσμος γίνεται ο καθρέπτης του μυστικού μας».

Αυτός ο γεμάτος αγέρωχη πρόκληση λόγος βρίσκεται χαραγμένος στον τάφο του Charles Fourier. Ενός από τους Γάλλους κοινωνικούς οραματιστές του πρώτου μισού του 19^ου αι. που ο Marx αποκαλεί ουτοπικούς.

Στην εποχή των φθηνών παθών που καταναλώνονται «ορθολογικά» τα παραπάνω λόγια φαντάζουν περισσότερο επίκαιρα από ποτέ...

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Ή ΕΚΤΟΝΩΣΗ;

«ΚΥΡΙΑΚΗ 8 ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΩΡΑ 7 ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΟΛΟΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗ.

ΑΠΑΙΤΗΣΕ ΤΗΝ ΑΝΑΔΑΣΩΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΜΕΝΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ. ΜΑΚΡΥΑ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕ ΔΡΑΣΗ ΤΩΡΑ. ΜΗΝ ΜΕΙΝΕΙΣ ΑΠΡΑΓΟΣ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ.

ΠΡΟΩΘΗΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΠΙΟ ΠΟΛΛΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΒΑ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΙΟ ΜΑΖΙΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ!!!»

Αυτό είναι το περιεχόμενο της πρόσκλησης που κυκλοφορεί μέσω διαδικτύου και γραπτών μηνυμάτων. Μια καθόλα σημαντική πρωτοβουλία για το φυσικό περιβάλλον που όμως «πάσχει» στην επιλογή του χρόνου συγκέντρωσης και διαμαρτυρίας. Όσοι πιστεύουν ότι οι αποκαμωμένοι από τη ζέστη και τις καθημερινές υποχρεώσεις μικροαστοί, ακόμα και οι ευαισθητοποιημένοι, θα χαλαλίσουν την προγραμματισμένη απόδραση του Σαββατοκύριακου για να παρευρεθούν σε μια συγκέντρωση, έστω και αν αυτή αφορά την ποιότητα της ζωής μας, «πλανώνται πλάνην οικτράν».

Γιατί ρε παιδιά τέτοια βιασύνη; Μήπως το ζήτημα της αναδάσωσης θα λυθεί σήμερα; Μήπως θα νομοθετήσει αμετάκλητα το θερινό τμήμα της Βουλής; Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι με αυτό τον τρόπο η μαζική συγκέντρωση διαμαρτυρίας που όλοι ονειρευόμαστε θα καταλήξει σε μια παρεϊστικη απογευματινή βόλτα στο κέντρο της Αθήνας με μηδαμινή προβολή και αντίκτυπο; Δεν αντιλαμβανόμαστε ότι έτσι εκτονώνουμε χωρίς αντίκρυσμα τη δυσαρέσκειά μας και ταυτόχρονα ενισχύουμε την απογοήτευσή μας υποσκάπτοντας ανάλογες μελλοντικές προσπάθειες;

Μακάρι να έχω άδικο. «Κυριακή κοντινή γιορτή»...

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΤΗ ΜΟΥ...ΡΕ ΓΑΜΩΤΟ...

Σκέφτομαι την πυρκαγιά στην Πάρνηθα. Κάθε χρόνο κομπάρσοι στο ίδιο έργο. Σε αυτό το γιατί που μετεωρίζεται μαζί με τις στάχτες στον Αττικό ουρανό αντιστοιχεί μια απάντηση. Και η απάντηση αυτή είναι ιστορικά προσδιορισμένη και καθόλου ανακουφιστική.

Ο σύγχρονος Δυτικός Πολιτισμός στηριζόμενος στις αρχές του Γαλλικού Διαφωτισμού περί ελευθερίας και ισότητας του Ατομικού ανθρώπου δομεί την ηθική του υπόσταση στην έννοια της ευδαιμονίας (ατομική κατά βάση στη Φιλελεύθερη εκδοχή της, ή αντίστοιχα συλλογική στην Κοινοτίστικη). Η έννοια αυτή από τη στιγμή που έχει αποσυνδεθεί από τη θεία αγαθότητα, δηλαδή ατενίζω το Θεό – Λόγο και μετέρχομαι της ευτυχούς πληρότητας, δεν μπορεί στην επίγεια εκδοχή της παρά να ταυτίζεται με την ευημερία. Η τελευταία καθώς δε γνωρίζει άλλο δρόμο εκπλήρωσης από τη χρησιμοθηρία αντιμετωπίζει πάντα το «αντικείμενο», είτε άνθρωπος είναι αυτό είτε πράγμα, σαν ένα «κάτι» προς ιδιοποίηση με μοναδικό σκοπό την απόλαυση.
Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την αποδοχή από το σύνολο του Δυτικού κόσμου της κουλτούρας μαζικής κατανάλωσης η χρησιμοθηρική συμπεριφορά έχει λάβει τη μορφή μιας επιδειξιομανούς καταναλωτικής παράνοιας, η οποία έχει αποδομήσει οποιοδήποτε αίσθημα φυσικοκοινωνικής ευθύνης. Ένα παίγνιο της μορφής «ο Νικήτης τα παίρνει όλα» διατρέχει το σύνολο της Δυτικής οικονομικοκοινωνικής πυραμίδας. Με αυτό τον ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο έχουμε όλοι μεταβληθεί σε δυνητικούς Λεβιάθαν που υπηρετούμε μέσω της φαντασιακής μας ταύτισης τον πραγματικό Λεβιάθαν που δε γνωρίζει περιορισμούς στην απόλαυση. Και μη μου αντιτάξετε ότι υπάρχουν και άλλες στάσεις ζωής που πριμοδοτούν τη φυσικοκοινωνική ευθύνη. Συνιστούν μήπως κυρίαρχο ρεύμα; Ή προβάλλονται επαρκώς μέσω των μηχανισμών κοινωνικής ένταξης και εκπαίδευσης, μεταξύ των οποίων και ο ξεφτισμένος θεσμός της οικογένειας, για να αποτελέσουν το αύριο της ανθρωπότητας;

Το γεγονός ότι η έννοια της αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, κατακερματισμένη σε επιμέρους θύλακες συμφερόντων, πνέει τα λοίσθια, δεν αποτελεί το χειρότερο σενάριο. Περισσότερο απογοητευτικό είναι το γεγονός ότι όλοι οι υπόλοιποι οργανώνουμε τη ζωή μας με μοναδικό σκοπό την εισδοχή στους κόλπους των σύγχρονων παγκοσμιοποιημένων «Πατρικίων» που περιφέρουν την ανυπαρξία τους, άμοιροι οποιασδήποτε κοινωνικής ευθύνης.

Έχοντας αυτά κατά νου ποιά πειστική επιχειρηματολογία να αντιτάξεις στα κυκλώματα που δρουν σχεδόν αυτονομημένα στις παρυφές της εκτελεστικής εξουσίας και πλουτίζουν από τη μπίζνα της νομιμοποίησης οικοπέδων που χαρακτηρίζονται Δασικές εκτάσεις; Με ποιά αιτιολογία να φρενάρεις αυτόν που εκμεταλλεύεται επικοινωνιακά την ομολογουμένη «αδυναμία» του Κρατικού κατασταλτικού μηχανισμού με μοναδικό σκοπό το κομματικό ίδιο όφελος; Και τελικά πώς να προχωρήσει ο κακοχρησιμοποιημένος θεσμικός εκσυγχρονισμός, όταν είναι πλέον φανερό ότι ζούμε για να υπηρετούμε τη ματαιόδοξη αυταρέσκεια των λίγων - ανομολόγητο πόθο των πολλών;

Ας πάψουμε λοιπόν να χύνουμε κροκοδείλια δάκρυα για όσα θα εξακολουθήσουν να επισυμβαίνουν. Όλοι μας πριμοδοτούμε, είτε ακούσια λόγω άγνοιας είτε εκούσια λόγω συμμετοχής, την σπατάλη φυσικών πόρων και κοινωνικής ευαισθησίας όντας εγκλωβισμένοι στο καβούκι της ατομικής μας αλαζονείας.

ΥΓ. Δείτε αυτή την ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία για την αναδάσωση στην Πάρνηθα...

ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ...

Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα,

που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι να πούνε.

Φανερώνεται αμέσως όποιος τόχει έτοιμο μέσα του το Ναι,

και λέγοντάς το πέρα πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησή του.

Ο αρνηθείς δε μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι, όχι θα ξανάλεγε.

Κι όμως τον καταβάλλει εκείνο τ’ όχι – το σωστό – σε όλη τη ζωή του.

ΥΓ. Το ποίημα του Καβάφη «Che fece…il gran rifiuto» αφιερώνεται κάπου...

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΧΑΜΕΝΟ ΧΡΟΝΟ

Ένα τραγούδι, το "Looking for the summer" του Chris Rea, για όσους εξακολουθούν ν'αναζητούν τα καλοκαίρια της ζωής. Προσοχή όμως!! Όσο περιορίζουμε το καλοκαίρι σε σωματικές εκφορτίσεις ενάντια στο "βάρβαρο" ορθολογισμό του Χειμώνα τόσο συρρικνώνουμε το νόημά του, δηλαδή το χρόνο του. Γιατί το καλοκαίρι σαν τον αιώνιο έφηβο των αιώνων ξεδιψά την επιθυμία του στην πηγή της γνώσης. Μιας γνώσης που δε μπορεί παρά να διευρύνει την στεγνή αλήθεια της Λογικής με τους χυμούς των Αισθήσεων.

Μέχρι τότε η μελαγχολική συνειδητοποίηση της ανέφικτης αναζήτησης θα μας συντροφεύει...

ΣΤΡΑΒΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΥΑΛΟΣ;

Κυριακή μεσημέρι στην Αθήνα. Ο ήλιος να λιώνει την άσφαλτο. Μια μηχανή που τρέχει να κρυφτεί από τον ήλιο, ένας νεαρός (μπορείς να τον χαρακτηρίσεις και έτσι) και μια έλλειψη, ανάμεσα στις υπόλοιπες. Μιλάμε για το κράνος φυσικά. Μια ωραιότατη κλήση που συνοδεύεται από μια κατάθεση διπλώματος στο πλησιέστερο αστυνομικό Τμήμα είναι ο θλιβερός απολογισμός της «ζωηρής» συνάντησης με το σταθμευμένο περιπολικό. Ακολουθούν τα εξής:

Αστυνομικός: Γιατί δε φοράται κράνος κύριε; Γνωρίζεται ότι συνιστά τροχαία παράβαση;

Μοτοσυκλετιστής: Μήπως παραβίασα ερυθρό σηματοδότη ή οδηγούσα μεθυσμένος θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των συνανθρώπων μου; Ζούμε σε Φιλελεύθερη Δημοκρατία; Γιατί θα πρέπει να μου υποδείξει κάποιος το σωστό τρόπο συμπεριφοράς από τη στιγμή που δεν καταργώ την ελευθερία του διπλανού μου;

Αστυνομικός: Επειδή κύριε δεν έχετε κυκλοφοριακή συνείδηση και το κράτος φροντίζει για τη ζωή σας, που δε φροντίζετε εσείς.

Μοτοσυκλετιστής: Μάλιστα. Και αφού το κράτος είναι ο στοργικός πατέρας που φροντίζει για τη ζωή μου υποδεικνύοντας το σωστό δρόμο γιατί δεν κάνει έναν κόπο να μου εξασφαλίσει πρώτα αξιοπρεπή υγειονομική περίθαλψη, αξιοπρεπή δωρεάν εκπαίδευση και συναφή με το αντικείμενο των σπουδών μου επαγγελματική αποκατάσταση; Γιατί δε φροντίζει ο μισθός μου να καλύπτει το μάξιμουμ αντί για το μίνιμουμ των αναγκών μου;

Αστυνομικός: Τι να σας πω κύριε και εγώ υπάλληλος των 800 ευρώ είμαι και εκτελώ εντολές. Και μάλιστα με προσδιορισμένους, ως προς τον αριθμό των κλήσεων που πρέπει να «κόψω», στόχους.

Μοτοσυκλετιστής: Και εγώ υπάλληλος των 800 ευρώ δυστυχώς.

Αστυνομικός: Χαίρομαι που συμφωνούμε επιτέλους. Α και μια υπενθύμιση επειδή είστε επικοινωνιακότατος. Αν την πληρώσετε εντός δεκαημέρου έχετε έκπτωση 50%.

Μοτοσυκλετιστής: Ευχαριστώ πολύ. Δηλαδή 180 ευρώ περίπου το ¼ του μισθού μου. Καλά λένε ότι η άμεση φορολόγηση είναι και η δικαιότερη, για λόγους αναλογικότητας...

Αστυνομικός: Ακριβώς. Αντίο σας κύριε...

Ο διάλογος φανταστικός σε μια φανταστική, κυριολεκτικά, χώρα. Την Ελλάδα του 21ου αι.

ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

Ας μιλήσουμε για λουλούδια...
ας λησμονηθούμε μέσα σε σχήματα,
ας μεθύσουμε με χρώματα,
ας χαθούμε σε αρώματα...

Ιστορίες ξεχασμένες μπροστά στα μάτια του κήπου μας
γραμμένες με χώμα και φώς
τόσο ακίνητες...θαρρείς πληκτικές.

Να ξαποστάσουμε για λίγο;
Να τολμήσουμε να μιλήσουμε για άγνωστες, φορτισμένες λέξεις;
Περηφάνεια, Προσήλωση, Αποστασιοποίηση....

Ας μιλήσουμε επιτέλους ανοιχτά...
ας μιλήσουμε για ομορφιά, ανιδιοτελή και αναγκαία,
για ομορφιά που δε λοξοδρομεί ναρκισσευόμενη.
Ας μιλήσουμε για Αυτάρκεια.....από πού πηγάζει άραγε;
Είναι το τίμημα της γνώσης, ή της άγνοιας;

Διακρίνω σωστά μια δόση ειρωνίας
στον ανθό που κρυφοκοιτάζει δειλά προς το μέρος μου;

ΥΓ. Αφιερωμένο στο "Γράμμα" σου Άρη...

Η ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

Σήμερα, και σε συνέχεια προηγούμενου post, θα ασχοληθώ με την Φιλελεύθερη εκδοχή της έννοιας της ισότητας. Μιλώ φυσικά για την περίφημη «Θεωρία της Δικαιοσύνης» του καθηγητή πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ John Rawls. Η καθοδηγητική ιδέα, κατά το πρότυπο του Κοινωνικού Συμβολαίου, αφορά στις αρχές δικαιοσύνης, τις οποίες θα αποδέχονταν σε μια αρχική κατάσταση ισότητας, ελεύθερα και έλλογα πρόσωπα, μεριμνώντας για την προαγωγή των συμφερόντων τους.
Στα πλαίσια αυτά η «Θεωρία της Δικαιοσύνης» ως ακριβοδικία περιλαμβάνει δυο βασικές αρχές. Σύμφωνα με την πρώτη, κάθε πρόσωπο πρέπει να έχει ίσο δικαίωμα στο πιο εκτενές συνολικό σύστημα βασικών ελευθεριών. Σημαντικότερες ανάμεσά τους είναι η πολιτική ελευθερία, η ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι, η ελευθερία της συνείδησης και η ελευθερία της σκέψης, η προσωπική ελευθερία και το δικαίωμα κατοχής ιδιοκτησίας. Σύμφωνα με τη δεύτερη αρχή, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες πρέπει να ρυθμίζονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποβαίνουν προς όφελος των λιγότερων ευνοημένων και να συνδέονται με αξιώματα και θέσεις ανοιχτές σε όλους, υπό συνθήκες ακριβοδίκαιης ισότητας ευκαιριών. Οι αρχές της δικαιοσύνης ιεραρχούνται κατά λεξικογραφική σειρά με την πρώτη να προτάσσεται της δεύτερης. Δηλαδή παραβιάσεις των βασικών ίσων ελευθεριών που προστατεύονται από την πρώτη αρχή δεν μπορούν να δικαιολογηθούν ούτε να αντισταθμιστούν από μεγαλύτερα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
Εδώ χρειάζεται να κάνω μια διευκρίνηση. Στο Φιλελεύθερο οικοδόμημα δίπλα στην έννοια της ελευθερίας υπάρχει η έννοια της δίκαιης ανταμοιβής, με βάση την οποία δικαιολογούνται οι ανισότητες σαν απαραίτητα συστατικά στοιχεία για την πραγματοποίηση κοινωνικής βελτίωσης και προόδου. Η Ρωλσιανή θεωρία έρχεται να ανατρέψει αυτή τη συντηρητική αντίληψη προτείνοντας τη Δημοκρατική ισότητα στη θέση της Φυσικής ελευθερίας και της Φιλελεύθερης ισότητας. Τί σημαίνει αυτό;
Το σύστημα της Φυσικής ελευθερίας περιλαμβάνει μια τυπική ισότητα ευκαιριών με την έννοια ότι όλοι διατηρούν νομικά δικαιώματα πρόσβασης σε προνομιακές κοινωνικές θέσεις, χωρίς όμως να καταβάλλεται προσπάθεια για τη διατήρηση της ισότητας ή της ομοιότητας των κοινωνικών συνθηκών. Με τον τρόπο αυτό καταστρατηγείται η έννοια της δίκαιης ανταμοιβής εφόσον διαιωνίζεται η υφιστάμενη ανισότητα που απορρέει από το κληρονομημένο εισόδημα και την κοινωνική θέση. Η Φιλελεύθερη ερμηνεία επιδιώκοντας να μετριάσει την επιρροή των κοινωνικών συγκυριών προσθέτει στο προαπαιτούμενο της ανοιχτής σταδιοδρομίας την περαιτέρω συνθήκη της ακριβοδίκαιης ισότητας των ευκαιριών, δηλαδή τον κατάλληλο σχεδιασμό του εκπαιδευτικού συστήματος έτσι ώστε να αντισταθμίζονται οι ταξικοί φραγμοί. Η Φιλελεύθερη ερμηνεία εξακολουθεί να φαντάζει ελαττωματική στο βαθμό που η φυσική ικανότητα δεν αποτελεί παρά προϊόν τυχαιότητας για να αξιώνει ανταμοιβή. Καθώς η φυσική κατανομή προσόντων δεν μπορεί να χαρακτηριστεί δίκαιη ή άδικη, δίκαιος ή άδικος είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται ζητήματα αυτής της μορφής από τους θεσμούς. Έτσι η Δημοκρατική ερμηνεία, η οποία προκύπτει από το συνδυασμό της αρχής της ακριβοδίκαιης ισότητας των ευκαιριών με την αρχή της Διαφοράς, δηλαδή της δικαιολόγησης της ανισότητας στο βαθμό που αποβαίνει προς όφελος αυτών που βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση, έρχεται να καλύψει το κενό της άδικης θεσμικής αντιμετώπισης.
Ρυθμίζοντας τις ανισότητες με τρόπο που να λειτουργούν υπέρ του αμοιβαίου οφέλους και απέχοντας από την εκμετάλλευση τυχαίων φυσικών γεγονότων και κοινωνικών περιστάσεων, στο πλαίσιο των ίσων ευκαιριών, τα άτομα εκφράζουν το σεβασμό που αισθάνονται για τους άλλους και ταυτόχρονα τον αυτοσεβασμό τους. Έτσι, βάση του αυτοσεβασμού σε μια δίκαιη κοινωνία δε συνιστά το εισόδημα του καθενός, αλλά η δημόσια επιβεβαίωση της ισότιμης θέσης των πολιτών. Με τον τρόπο αυτό, δηλαδή την αντιμετώπιση των συνανθρώπων όχι ως μέσων αλλά ως αυτοσκοπών, γίνεται περισσότερο αποτελεσματική η κοινωνική συνεργασία και αυξάνεται η αίσθηση της κοινωνικής συνοχής.
Ακούγονται ουτοπικά όλα αυτά;

ΥΓ. Η «Θεωρία της Δικαιοσύνης» εκδόθηκε στις Η.Π.Α. το 1971 και μεταφράστηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις «ΠΟΛΙΣ» μόλις το 2001.

ΤΟ ΚΟΝΣΕΡΤΟ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Μιλώντας αυτές τις ημέρες για τα όρια της ελευθερίας έκφρασης του καλλιτέχνη καθώς και για το βαθύτερο νόημα της Τέχνης σκέφτηκα, αντί για άρθρο, να «ανεβάσω» το «Concierto de Aranjuez» μια από τις πιο φημισμένες συνθέσεις για κιθάρα που εμπνεύστηκε ο Joaquin Rodrigo (1901-1999) το 1939 στο Παρίσι. Εκεί, το ανεπιτήδευτο ύφος της συναισθηματικής καθαρότητας αναγνωρίζει τα όριά του καθώς συναντά την απαισιοδοξία μιας πνευματικής και κοινωνικής ατμόσφαιρας που βαραίνει καθώς την κυκλώνουν τα σύννεφα του πολέμου.

Ναι, αυτό είναι ΤΈΧΝΗ....

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ...

Την Παρασκευή που μας πέρασε ένιωσα, με αφορμή την πρωτοφανή διαδικτυακή κινητοποίηση για το θάνατο της Αμαλίας, ΥΠΕΡΗΦΑΝΟΣ που είμαι μέλος μιας κοινότητας, αυτής των ελλήνων bloggers. Είναι πολύ περίεργο αυτό το συναίσθημα «βροντερής» συστράτευσης με ανθρώπους που δε γνωρίζεις ενάντια στην αναξιοπρέπεια, το θάνατο και τη λήθη. Και ταυτόχρονα είναι περισσότερο έντονη από ποτέ η αίσθηση ότι αρκετοί από εμάς, πέρα από τις «μικρές» καθημερινές, εξατομικευμένες αγωνίες και ανασφάλειες έχουμε κρατήσει αλώβητο έναν μικρό χώρο «ηθικής» αίσθησης. Μιας «ηθικής» αίσθησης που μας επιτρέπει ν’ αφουγκραζόμαστε, να συγκινούμαστε, να οργιζόμαστε, να δηλώνουμε συμμέτοχοι σε πράγματα που υπερβαίνουν τη μικρότητά μας.

Ναι το γνωρίζω, η Αμαλία θα ξεχαστεί...τόσο γρήγορα όσο υποδηλώνει ο τίτλος του τελευταίου της post. Το Σύστημα αξιοπρεπούς Υγειονομικής περίθαλψης συν-μετρητής ενός «διαφορετικού», πέρα από το Κατά Κεφαλήν Εισόδημα, δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης θα παραμείνει ερμητικά «κλειστό» για τους μη έχοντες. Και οι τυμβωρύχοι θα ανακαλύψουν, ήδη ανακάλυψαν, για ακόμη μια φορά «χρυσό» πίσω από τον ανθρώπινο πόνο.
Όμως, αυτή η πρωτόγνωρη διαδικτυακή κινητοποίηση από ανθρώπους τόσο ετερόκλητους μεταξύ τους με κοινό γνώμονα το ήθος της απλότητας και της ανωνυμίας είναι η ζωντανή παρακαταθήκη, η παραδειγματική συμπεριφορά που, δοθείσης ευκαιρίας, θα ενεργοποιηθεί πάλι. Αυτό είναι το μοναδικό «φωτεινό», κατά τη γνώμη μου, σημείο σε όλη αυτή την ιστορία.

Η Αμαλία πέθανε αφού πρώτα υπέφερε. Στο χέρι μας είναι να σώσουμε, την επόμενη φορά πια, και τον Άνθρωπο και την Ανθρωπινότητα!!!

ΥΓ1. Επειδή σε αυτή την προσπάθεια δεν είμαστε όλοι ίσοι, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την «κατάθεση ψυχής» των ανθρώπων που φέρουν την ευθύνη οργάνωσης αυτής της προσπάθειας. Αναφέρομαι σε όλους τους συντελεστές του blog «Για την Αμαλία».
ΥΓ2. Δυστυχώς στην προσπάθεια αυτή δεν μπορώ να συμπεριλάβω τον κύριο Γιώργο Κρόγια που επιμελήθηκε τα, εξαιρετικά ομολογουμένως, βίντεο που «ανέβηκαν» στο youtube εξαιτίας της «εκθαμβωτικής» υπενθύμησης της κομματικής του ταυτότητας στο σχόλιο που άφησε στο blog του κυρίου Βενιζέλου.
ΥΓ3. Απογοητευτικός επίσης ο πολύς κύριος Βενιζέλος, ο οποίος σε μια υποκριτική επίδειξη αναντίστοιχη προς τον βαθμό ευφυίας του, μας πληροφορεί ότι κατέθεσε όλο το περιεχόμενο του ιστολογίου της Αμαλίας στη Βουλή προς κοινοβουλευτικό έλεγχο. Αλήθεια, το κατέθεσε σαν περιπτωσιολογική ή σαν παραδειγματική αναφορά; Και αν το κατέθεσε για τον δεύτερο λόγο, ποιά δικαιολογία υπάρχει για τη μακάρια αδιαφορία - άγνοια που βασιλεύει στην Ελληνική Βουλή;

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΑΛΙΑ...

«Ο ασθενής έχει το δικαίωμα του σεβασμού του προσώπου του και της ανθρώπινης αξιοπρέπειάς του»

(σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 47 του Ν. 2071/ 1992)

«Να γίνουν εξαίρεση οι αλμπάνηδες ρε παιδιά, όχι ο κανόνας...»

(Αμαλία Καλυβίνου, 1977-2007)

Από την ηλικία των οκτώ ετών, η Αμαλία ξεκίνησε να πονάει. Παρά τις συνεχείς επισκέψεις της σε γιατρούς και νοσοκομεία, κανένας δεν κατάφερε να διαγνώσει εγκαίρως το καλόηθες νευρίνωμα στο πόδι της. Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, η Αμαλία έμαθε ότι το νευρίνωμα είχε πια μεταλλαχθεί σε κακόηθες ινοσάρκωμα.
Για τα επόμενα πέντε χρόνια η Αμαλία είχε να παλέψει όχι μόνο με τον καρκίνο και τον ακρωτηριασμό, αλλά και με την παθογένεια ενός Εθνικού Συστήματος Υγείας που επιλέγει να κλείνει τα μάτια στα φακελάκια και επιμένει να κωλυσιεργεί με παράλογες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Πέρα από τις ακτινοβολίες και τη χημειοθεραπεία, η Αμαλία είχε να αντιμετωπίσει την οικονομική εκμετάλλευση από γιατρούς που στάθηκαν απέναντί της και όχι δίπλα της. Πέρα από τον πόνο, είχε να υπομείνει την απληστία των ιδιωτικών κλινικών και την ταλαιπωρία στις ουρές των ασφαλιστικών ταμείων για μία σφραγίδα.
Η Αμαλία άφησε την τελευταία της πνοή την Παρασκευή 25 Μαϊου 2007. Ήταν μόλις 30 ετών.
Πριν φύγει, πρόλαβε να καταγράψει την εμπειρία της και να τη μοιραστεί μαζί μας μέσα από το διαδικτυακό της ημερολόγιο. Στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://fakellaki.blogspot.com/, η νεαρή φιλόλογος κατήγγειλε επώνυμα τους γιατρούς που αναγκάστηκε να δωροδοκήσει, επαινώντας παράλληλα εκείνους που επέλεξαν να τιμήσουν τον όρκο που έδωσαν στον Ιπποκράτη. Η μαρτυρία της συγκίνησε χιλιάδες ανθρώπους, που της στάθηκαν συμπαραστάτες στον άνισο αγώνα της μέχρι το τέλος.

«Ο στόχος της Αμαλίας ήταν να πει την ιστορία της, ώστε μέσα απ' αυτήν να αφυπνίσει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους και συνειδήσεις. Κυρίως ήθελε να δείξει ότι υπάρχουν τρόποι αντίστασης στην αυθαιρεσία και την εξουσία των ασυνείδητων και ανάλγητων γιατρών, αλλά και των γραφειοκρατών υπαλλήλων του συστήματος υγείας.»

(Δικαία Τσαβαρή και Γεωργία Καλυβίνου - μητέρα και αδελφή της Αμαλίας)

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 77 του Ν. 2071/1992, θεωρείται πειθαρχικό παράπτωμα για τους γιατρούς του Ε.Σ.Υ:

«Η δωροληψία και ιδίως η λήψη αμοιβής και η αποδοχή οποιασδήποτε άλλης περιουσιακής παροχής, για την προσφορά οποιασδήποτε ιατρικής υπηρεσίας.»

Η Αμαλία Καλυβίνου αγωνίστηκε για πράγματα που θεωρούνται αυτονόητα σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Δυστυχώς δεν είναι και τόσο αυτονόητα στην Ελλάδα. Συνεχίζοντας την προσπάθεια που ξεκίνησε η Αμαλία, διαμαρτυρόμαστε δημόσια και απαιτούμε:

* ΝΑ ΠΑΡΘΟΥΝ ΑΜΕΣΑ ΜΕΤΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΩΣΤΕ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΤΑ ΦΑΚΕΛΑΚΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΕΠΙΦΕΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

* ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΙΟ ΕΥΕΛΙΚΤΟΣ Ο ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΜΗ ΘΡΗΝΗΣΟΥΜΕ ΞΑΝΑ ΘΥΜΑΤΑ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΧΡΟΝΟΒΟΡΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ

* ΝΑ ΕΠΙΒΛΗΘΕΙ ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΠΛΟΚΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟΥ

* ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΟΙ ΑΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΕΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΣΥΝΕΧΗΣ ΚΑΙ ΑΡΤΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Υ.

* ΝΑ ΚΑΘΙΕΡΩΘΕΙ Η ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΠΙΣΠΕΥΔΕΤΑΙ Η ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

* ΑΣ ΠΑΨΕΙ ΠΛΕΟΝ Η ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΩΝΤΩΝ, ΠΟΥ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΝΑ ΛΑΔΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑ ΝΑ ΑΜΕΙΒΟΝΤΑΙ ΑΞΙΟΠΡΕΠΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ

* ΟΧΙ ΑΛΛΑ ΦΑΚΕΛΑΚΙΑ

* ΟΧΙ ΑΛΛΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ

* ΟΧΙ ΑΛΛΟΣ ΕΜΠΑΙΓΜΟΣ

ΔΙΚΑΙΟΥΜΑΣΤΕ ΔΩΡΕΑΝ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ. ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ.

Την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να δώσετε φακελάκι, μην το κάνετε. Προτιμήστε καλύτερα να κάνετε μια δωρεά. Η τελευταία επιθυμία της Αμαλίας ήταν η ενίσχυση της υπό ανέγερση Ογκολογικής Μονάδας Παίδων.

(Σύλλογος Ελπίδα, τηλ: 210-7757153, e-mail: infο@elpida.org, λογαριασμός Εθνικής Τράπεζας: 080/480898-36, λογαριασμός Alphabank: 152-002-002-000-515. Θυμηθείτε να αναφέρετε ότι η δωρεά σας είναι «για την Αμαλία»).

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΑΜΑΛΙΑΣ…