ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (ΕΞΙΛΕΩΣΗ)

Είδα την ταινία «Εξιλέωση» σε σκηνοθεσία Joe Wright με τους James McAvoy, Keyra Knightley, Saoirse Ronan, Vanessa Redgrave στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Η ερωτική ιστορία του Ρόμπι και της Σεσίλια, με φόντο την Βρετανική μεγαλοαστική κοινωνία λίγο πριν το ξέσπασμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, διακόπτεται βίαια όταν η ενδεκάχρονη αδελφή της Σεσίλια και φερέλπιδα συγγραφέας, Μπριόνι, κατηγορεί, άδικα, τον Ρόμπι για τον βιασμό της ανήλικης ξαδέλφης της. Ακολουθεί ο πόλεμος, η στράτευση του Ρόμπι και η αποστολή του στο μέτωπο, η οικειοθελής απομάκρυνση της Σεσίλια από το οικογενειακό της περιβάλλον και η ανάδειξη της Μπριόνι σε συγγραφέα...

Το σενάριο που βασίζεται στη νουβέλα του Ian Mc Ewan προσαρμοσμένης στις κινηματογραφικές ανάγκες από τον Christopher Hampton θα μπορούσε να είναι ένα δοκίμιο πάνω στην τέχνη και τη σχέση της με τη ζώσα πραγματικότητα. Ένας έρωτας ματαιωμένος, και γι’ αυτό εξειδανικευμένος, ένας έρωτας που μετεωρίζεται πάνω από τα χαρακώματα της Δουνκέρκης μέλλει να περάσει στην «αιωνιότητα» χάρη στη συγγραφική «αγωνία» του ανθρώπου που ευθύνεται για την βίαιη διακοπή του. Τραγική ειρωνία; Οπωσδήποτε ναι. Όμως είναι κάτι διαφορετικό η ζωή από ένα αέναο γαϊτανάκι συμπτώσεων το οποίο πασχίζουμε να συναρμόσουμε με όχημα τη Θρησκεία, την Επιστήμη, την Τέχνη, και τον Έρωτα; Η τέχνη δεν έρχεται να περιγράψει και ταυτόχρονα να «νουθετήσει» μια πραγματικότητα που αρνείται πεισματικά να τοποθετηθεί σε καλούπια; Ο καλλιτέχνης δε θρέφεται από την «Αγωνία» της έλλειψης, την αστοχία που καλείται να υπερκεράσει δημιουργώντας μια παράλληλη, στην πραγματικότητα, πραγματικότητα; Και τελικά τι είναι περισσότερο σημαντικό; Η ζωή ή η τέχνη; Ή, με άλλα λόγια, για να ξαναγυρίσουμε στην ταινία. Εξιλεώνεται ο καλλιτέχνης μέσα από τη λεκτική προσομοίωση και εξιδανίκευση ενός «έρωτα» που δε μπόρεσε να «απλωθεί» στη ζωή; Δικαιώνονται εκ των υστέρων οι εραστές που δεν ένιωσαν το ρίγος των κορμιών που ενώνονται αλλά και τη φθορά της οικείωσης; Εδώ κάπου σταματούν τα ερωτήματα και αναζητούμε παρηγοριά στη σχηματική κατηγοριοποίηση «Καλό - Κακό» καθώς αδυνατούμε να διαπεράσουμε τον κύκλο της αιτιότητας.

Ο σκηνοθέτης, που μας χάρισε, πριν από μερικά χρόνια, την «Περηφάνια και Προκατάληψη» μας κλείνει πονηρά το μάτι τονίζοντάς μας διαρκώς ότι πρόκειται για μια ιστορία. Εδώ οι «κρίσιμες» σκηνές επανέρχονται σε μια αντικειμενότροπη μορφή αφού πρώτα φιλτραριστούν από το υποκειμενικό βλέμμα της «ηρωίδας» που αναλαμβάνει την περιγραφή τους. Ταυτόχρονα τίθεται, σαν απόρροια του προηγούμενου, το εξής ερώτημα. «Εφόσον γνωρίζουμε την αλήθεια γιατί «αφηνόμαστε» στην πλάνη που ασκεί η κινηματογραφική ψευδαίσθηση»; Εδώ η απάντηση δε μπορεί παρά να είναι υποκειμενική. Ή μήπως όχι;

Το υφολογικό «αμπαλάζ» της μυθοπλασίας είναι ομολογουμένως εξαιρετικό. Εκπληκτική φωτογραφία ικανή να δημιουργήσει από μόνη της «ατμόσφαιρα», «δυνατή» μουσική υπόκρουση, εντυπωσιακά κοστούμια και αξιοπρόσεκτες ερμηνείες. Εδώ ξεχωρίζει η Vanessa Redgrave στον καθηλωτικό, χωρίς ίχνος μελοδραματισμού, μονόλογό της, η Saoirse Ronan στο ρόλο της νεαρής Μπριόνι και η Keyra Knightley που ισορροπεί με θαυμαστό τρόπο ανάμεσα στην αποστασιοποιημένη, με επίγνωση της κοινωνικής της θέσης, Αγγλίδα μεγαλοαστή και την ερωτευμένη Γυναίκα που φλέγεται από πόθο.

Μια δραματική ταινία εποχής που φιλοδοξεί να είναι κάτι περισσότερο από μια ερωτική ιστορία...