Δευτέρα, Μαρτίου 26, 2007

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ (LA VIE EN ROSE)


Είδα την ταινία «Ζωή σαν τριαντάφυλλο» από το ομότιτλο τραγούδι «La vie en Rose» με θέμα τη ζωή της Γαλλίδας τραγουδίστριας Edith Piaf σε σκηνοθεσία Olivier Dahan με την Marion Cotillard στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Στις 19 Δεκεμβρίου του 1915 γεννιέται η Εντίθ Τζοβάνα Γκασιόν. Πατέρας της ο Λουί Αλφόνς showman του τσίρκου και μητέρα της η Ανίτα Μεϊλάρντ λυρική τραγουδίστρια. Τα πρώτα δύσκολα χρόνια της ζωής της, αρχικά δίπλα στη γιαγιά από την πλευρά της μητέρας της και στη συνέχεια στον οίκο ανοχής της γιαγιάς από την πλευρά του πατέρα της θα σημαδέψουν ανεξίτηλα τον ψυχισμό της εύθραυστης Εντίθ. Το τέλος της εφηβείας της τη βρίσκει να τραγουδά στους δρόμους γύρω από την πλατεία Pigalle όπου και γνωρίζει τον Λουί Λεπλέε διευθυντή του πιο κομψού παρισινού καμπαρέ στα Ηλύσια Πεδία. Μαγεμένος από τη φωνή της τη βαφτίζει Πιάφ που σημαίνει στη γαλλική αργκό σπουργιτάκι και αναλαμβάνει να την ξεναγήσει στις λεωφόρους του παρισινού μουσικού στερεώματος. Η καριέρα της απογειώνεται αν και η ζωή εξακολουθεί να της παίζει επικίνδυνα, για την ψυχική της ισορροπία, παιχνίδια. Έτσι τη δολοφονία του Λεπλέε, στην οποία εμπλέκεται άδικα το όνομα της Πιάφ, ακολουθεί ο άτυχος μεγάλος έρωτας με το αστέρι του μποξ Μαρσέλ Σερντάν, από τον ξαφνικό θάνατο του οποίου δεν συνέρχεται πραγματικά ποτέ. Η παγκόσμια αναγνώριση και επιτυχία που ακολουθούν εκείνη την αποφράδα ημέρα του 1949, φωτίζουν ακόμα πιο αδρά την πολύβουη μοναξιά της μεγάλης τραγουδίστριας. Έτσι το τραγούδι, ίσως ο μοναδικός πραγματικά πιστός σύντροφος στη ζωή της Εντίθ, στο οποίο διοχετεύει πια όλη την ενεργητικότητα και το πάθος της δεν φαίνεται να αρκούν. Η κατάρρευση και τελικά ο θάνατος στις 11 Οκτωβρίου του 1963, σε ηλικία μόλις 48 ετών, φαντάζουν σαν το αναπόδραστο φινάλε μιας ζωής στρωμένης με ροδοπέταλα αλλά και αγκάθια που ματώνουν.
Το σενάριο που συνυπογράφουν ο σκηνοθέτης και η Isabelle Sobelman, είναι ουσιαστικά ένα ψυχογράφημα, υποκειμενικό όπως κάθε ψυχογράφημα, που στηρίζεται σε δυο πόλους. Στη μια πλευρά η τραυματική παιδική ηλικία που επανέρχεται, δοθείσης ευκαιρίας, στο προσκήνιο. Στην άλλη πλευρά η δύστροπη ντίβα, το τραγούδι, η επαγγελματική άνοδος, τα χρήματα, η καταξίωση. Στο ενδιάμεσο η Edith, το σφραγισμένο από τη μοίρα σπουργιτάκι που δεν μπορεί να σηκώσει στους εύθραυστους, έτσι και αλλιώς, ώμους της το βάρος της ακραίας ζωής της. Πιθανόν να είναι και έτσι. Όμως έχω μια βασική ένσταση πάνω στην φροϋδική ερμηνεία της ζωής σαν αέναη προσπάθεια θεραπείας των παιδικών τραυμάτων. Θεωρώ λοιπόν ότι ο ανθρώπινος ψυχισμός είναι ένα συνεχές που αναδιατάσσεται συνεχώς υπό το βάρος των παροντικών ερωτημάτων και των απαντήσεων που δίνονται σε αυτά. Υπό αυτή την έννοια, η ανεπαρκής νοηματοδότηση των ενδιάμεσων, μεταξύ αρχής και τέλους, γεγονότων της ζωής είναι απλά ο λάθος τρόπος. Συνέπεια αυτής της αντίληψης είναι, για να επανέλθουμε στην ταινία, σημαντικά γεγονότα - σταθμοί στην πραγματική ζωή της Piaf, όπως το κοριτσάκι που φέρνει στον κόσμο στα δεκαεπτά της και πεθαίνει δυο χρόνια αργότερα από μηνιγγίτιδα, η έντονη σχέση, το στήσιμο της καριέρας και η άσχημη κατάληξή της με τον Yves Montand, η ερωτική ιστορία με τον νεαρό Georges Moustaki το 1958 που καταλήγει σε ένα σοβαρό τροχαίο δυστύχημα, να φαντάζουν σαν απλές υποσημειώσεις και να αποσιωπούνται.
Περνώντας στα υφολογικά χαρακτηριστικά της ταινίας παρατηρούμε ένα συνεχές και ταυτόχρονα κουραστικό χρονικό ανακάτεμα των σκηνών δράσης. Όμως αν στα παραπάνω αναφερόμενα σχετικά με το σενάριο συνεκτιμήσουμε το γεγονός ότι ο μοναδικός ενδιάμεσος, ως προς την ψυχολογική εξέλιξη της ηρωίδας, σταθμός αφορά στον απροσδόκητο θάνατο του πυγμάχου αυτή η επιλεγόμενη τεχνική του μοντάζ είναι η μοναδική που μπορεί να υπηρετήσει τη σεναριακή γραμμή της εκ των προτέρων προσδιορισμένης ψυχολογικής κατάληξης. Θα σταθώ στον μοναδικό σωματικό τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει το ρόλο της η νεαρή Marion Cotillard. Η εξαιρετική αυτή ηθοποιός, έξοχα μακιγιαρισμένη καθώς οδεύουμε προς την ηλικιακή ωρίμανση του προσωπείου της Edith, μαζί με τα τραγούδια που έχει ερμηνεύσει ανεπανάληπτα η Piaf, συνιστούν από μόνα τους δυο σοβαρούς λόγους για να παρακολουθήσεις την ταινία.
Φαντάζομαι ότι ο συνσεναριογράφος και σκηνοθέτης σκέφτηκε και το δικό του εγχείρημα επιλέγοντας για φινάλε το «Non je ne regrette rien»!!

4 σχόλια:

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Μολονότι θα προτιμούσα εμμονή μεν στην παιδική ηλικία, αλλά μέσα σε λιγότερο κινηματογραφικό χρόνο, ώστε να είναι πιο διακριτός και λπτομερής ο καλλιτεχνικός ανήφορος κι αγώνας, η ταινία ήταν εξαιρετική. Η πρωταγωνίστρια απολύτως συντονισμένη εσωτερικά κι εξωτερικά με την προσωπικότητα της Piaf, μετέδιδε τον εύθραυστο δυναμισμό, αν επιτρέπεται η έκφραση, ο οποίος χαρακτηρίζει όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες, που καίγονται μπροστά στα μάτια μας, αλλά βγάζουν φως για χάρη μας, έτσι κι αλλιώς!

Pico είπε...

Ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημα της φροϋδικής ψυχολογικής αντίληψης, ότι δηλαδή στηρίζει το σήμερα στο παιδικό παρελθόν χωρίς να λαμβάνει υπόψη την ενδιάμεση διαδρομή. Αυτό φαίνεται καθαρά στην ταινία καθώς προσπαθεί να εξηγήσει την αδύναμη προσωπικότητα της Piaf μέσα από τραυματικές εικόνες του παιδικού παρελθόντος, πράγμα που είναι ιδιαίτερα κουραστικό για το θεατή. Αλλά δυστυχώς είναι ο μοναδικός δρόμος που προκρίνεται σύμφωνα με το σενάριο. Αυτά που "κρατούν" την, μάλλον μέτρια για τους παραπάνω λόγους, ταινία είναι η εκπληκτική ερμηνεία της ηθοποιού, εδώ θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου, και τα μοναδικά τραγούδια της Piaf όπου εκεί διοχεύει μάλλον όλη της τη θέληση για αγαπητική συνύπαρξη.

John D. Carnessiotis "Asteroid" είπε...

Η προσωπική μου αντίληψη, το προσωπικό μου, δηλαδή, βίωμα, λέει ότι διαμορφωνόμαστε και επηρεαζόμαστε συνεχώς, σ' όλες τις φάσεις της ζωής μας, κι όχι μόνον στην παιδική. Μπορεί η παιδική φάση να βαραίνει περισσότερο, αλλά, αν συμβαίνει αυτό, πιστεύω πως βαραίνει κυρίως επειδή εξωτερικοί παράγοντες, οικογενειακοί πρωτίστως και κοινωνικοί, επιχειρούν βιαίως και κατορθώνουν να αποκόψουν το παιδί από τον αυθορμητισμό του και την πηγαία γνώση, που φέρει μαζί του. Το από πού την φέρει είναι μια πολύ μεγάλη συζήτηση, που μπορεί και να μη βγάζει πουθενά και που, εν πάση περιπτώσει, δεν έχει τόση σημασία τώρα, εδώ. Γεγονός είναι ότι, κατά την άποψή μου, το παιδί, το κάθε παιδί έρχεται στον κόσμο με ένα φορτίο γνώσεων, εμπειριών και βιωμάτων, που βιαίως και αδίκως αναγκάζεται να αποχωρισθεί και να αρχίσει πάλι από την αρχή, από το μηδέν, να σωρεύει και να αξιοποιεί.
Οι επακόλουθες της παιδικής φάσεις ζωής, τουλάχιστον για τους νοήμονες και ευαισθήτων κεραιών ανθρώπους, εξακολουθούν, λοιπόν, να παράγουν βιώματα σπουδαία και να προσδιορίζουν τον χαρακτήρα και τις μετέπειτα δράσεις κι αντιδράσεις μας. Από αυτή την άποψη, λοιπόν, θεωρώ μειονέκτημα της ταινίας το ότι προσπέρασε πολύ εύκολα, τρεχάτα, σχεδόν το σύνολο της ενήλικης ζωής της Piaf, ουσιαστικά επιλέγοντας να συνδέσει και να συνδυάσει απ' ευθείας την παιδική με την τελική φάση της ζωής της.

Pico είπε...

Ακριβώς asteroid, αυτή είναι και η δική μου σκέψη για το ανθρώπινο βίωμα και το συναισθηματικό φορτίο που κουβαλάμε. Εξάλλου αν το παρελθόν σφραγίζει αμετάκλητα το μέλλον, δεν υπάρχει ελευθερία επιλογής. Αλλά αυτό είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση!!