ΚΙΝΑ Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Το πολύ ενδιαφέρον φωτογραφικό οδοιπορικό στην Κίνα που μπορείτε να παρακολουθήσετε στο blog της Aurora μου έδωσε το έναυσμα για τις σκέψεις που ακολουθούν.
Η ήδη τεράστια οικονομία της πολυπληθέστερης χώρας του κόσμου αναπτύσσεται με ετήσιο ρυθμό σχεδόν 10%, τετραπλάσιο από το μέσο ρυθμό ανάπτυξης των οικονομιών του Πρώτου Κόσμου. Η ανάπτυξη αυτή τροφοδοτείται σε μεγάλο βαθμό από ξένα κεφάλαια που επενδύονται στο εσωτερικό της χώρας. Ενδεικτικό στοιχείο της νοοτροπίας ανακάλυψης ενός σύγχρονου Ελντοράντο, που συνδυάζει φθηνό εργατικό κόστος και «παρθένα» αγορά, από το συνεχώς μετακινούμενο σε παγκόσμιο επίπεδο επιχειρηματικό κεφάλαιο, είναι το γεγονός ότι το 2002 διοχετεύτηκαν στην Κίνα 53 δισεκατομμύρια δολλάρια το μεγαλύτερο ποσό ξένων επενδύσεων από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Η.Π.Α. Παράλληλα, η Κινεζική Κυβέρνηση φροντίζει να ενισχύει την αναπτυξιακή προοπτική διατηρώντας τη συναλλαγματική ισοτιμία του κινέζικου νομίσματος σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα (ένα μεγάλο μέρος των τραπεζικών αποθεματικών της φυλάσσεται σε δολλάρια). Κατ' αυτό τον τρόπο πριμοδοτεί τις εξαγωγές των έτσι και αλλιώς φθηνών, λόγω εργατικού κόστους, κινεζικών προϊόντων. Η πρωτοφανής οικονομική ανάπτυξη συνοδεύεται από το φαινόμενο της αστικοποίησης και της σημαντικής βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης των νοικοκυριών. Έτσι, αν και το μέγεθος των νοικοκυριών μειώθηκε από 4,5 ανθρώπους ανά κατοικία το 1985 στους 3,5 το 2000 με πρόβλεψη να μειωθεί ακόμα περισσότερο στους 2,7 μέχρι το 2015, η κατά κεφαλήν επιφάνεια σε κάθε σπίτι τριπλασιάστηκε!!
Στο ισοζύγιο της ταχύτατα αναπτυσσόμενης Κινεζικής οικονομίας θα πρέπει να αντισταθμιστεί ένας μακρύς κατάλογος προβλημάτων που ξεκινά, από την συσσώρευση παγκόσμιων βιομηχανικών απορριμμάτων στην ενδοχώρα και την πρωτοφανή ατμοσφαιρική ρύπανση στα αστικά κέντρα και φτάνει μέχρι την ολική καταστροφή των φυσικών ενδιαιτημάτων (δάση, υγρότοποι) και τις επακόλουθες απώλειες στη βιοποικιλότητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα τα 2/3 των κινεζικών πόλεων είναι περικυκλωμένες από επικίνδυνα τοξικά απορρίμματα, κυρίως βιομηχανικά και ηλεκτρονικά σκουπίδια που μεταφέρονται εκεί από τις χώρες του Πρώτου Κόσμου. Το μέσο επίπεδο μολύβδου στο αίμα των κατοίκων των σημαντικότερων μεγαλουπόλεων είναι σχεδόν διπλάσιο από το θεωρούμενο, σε άλλα μέρη του κόσμου, επιβαλαβές. Η όξινη βροχή, η οποία τη δεκαετία του ’80 ήταν περιορισμένη σε λίγες μόνο περιοχές στα νοτιοδυτικά και τα νότια, έχει επεκταθεί και πλέον πλήττει το 1/4 των κινεζικών πόλεων κατά τις μισές βροχερές ημέρες του χρόνου. Οι ξηρασίες και οι πλημμύρες, φαινόμενα που συνδέονται άμεσα με την αποδάσωση - η Κίνα είναι μια από τις πιο φτωχές σε δάση χώρες παγκοσμίως - είναι πλέον συχνότερες και περισσότερο καταστροφικές από ποτέ. Οι αμμοθύελλες που πλήττουν πολλές σύγχρονες μεγαλουπόλεις, απόρροια και αυτές της εκτεταμένης αποδάσωσης, οδήγησαν την Κινεζική κυβέρνηση στην απόφαση να θωρακίσει την πόλη του Πεκίνου, ενόψει των θερινών Ολυμπιακών αγώνων του 2008, με ένα «πράσινο τείχος» από δέντρα, συνολικού κόστους 6 δισεκατομμυρίων δολλαρίων. Και για να μην νομίζετε ότι αυτά είναι ζητήματα για εσωτερική κατανάλωση, σας υπενθυμίζω ότι σήμερα η Κίνα αποδίδει στην ατμόσφαιρα το 12% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως, διαδραματίζοντας βασικό ρόλο στην ανάπτυξη του «φαινομένου του θερμοκηπίου». Εάν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις η Κίνα θα γίνει η πρώτη χώρα στον κόσμο σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050, αποδίδοντας το 40% του παγκόσμιου συνόλου των ρύπων.
Τα παραπάνω στοιχεία καθιστούν περισσότερο από εμφανές το γεγονός ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να πραγματοποιείται ερήμην των περιβαλλοντικών προβλημάτων που εγείρει η άκριτη εκμετάλλευση των διαθέσιμων φυσικών πόρων. Εφόσον λοιπόν επιθυμούμε να παραμείνει ο πλανήτης μας βιώσιμος για τις γενιές που ακολουθούν, είναι απαραίτητο να καταδείξουμε τα όρια του επιστημονικού ιδεολογήματος της αέναης οικονομικοτεχνολογικής προόδου που προελαύνει σε βάρος της Φύσης. Ταυτόχρονα είναι απαραίτητη η ανάπτυξη μιας κουλτούρας φυσικοκοινωνικής ευθύνης που θα καθιστά ευκρινή την αναγκαιότητα ριζικής αναθεώρησης των θεμελιωδών καταναλωτικών αξιών και προτύπων, κυρίως από τους πολίτες των Χωρών του Πρώτου Κόσμου που τα αναδεικνύουν.

Το στοίχημα για το μέλλον εξακολουθεί να παραμένει ανοιχτό!!